پس از اعلام نرخ جدید بنزین آزاد، جزئیات تخصیص سهمیه سوخت به رانندگان و راکبان فعال در سکوهای حمل‌ونقل اینترنتی، توسط شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی منتشر شد. این سیاست، با هدف جلوگیری از افزایش هزینه‌های سفر و حمایت از درآمد رانندگان، بسیار حائز اهمیت است و در ادامه به تحلیل آن می‌پردازیم.

  تعیین سقف سهمیه سوخت حمایتی (اعتباری-ریالی)

مصوبه هیئت وزیران، یک سهمیه مازاد بر سهمیه عمومی برای این دسته از رانندگان در نظر گرفته است که به صورت اعتباری-ریالی (کمک نقدی بر اساس پیمایش) به حساب آن‌ها واریز می‌شود.

توضیح فنی: سهمیه حمایتی اعلام شده، سقف میزان سوختی است که راننده می‌تواند بر اساس پیمایش خود، مابه‌التفاوت قیمت آن را از دولت دریافت کند. این سوخت عملاً با نرخ ۵,۰۰۰ تومان از جایگاه سوخت‌گیری می‌شود، اما مابه‌التفاوت آن به صورت نقدی به حساب راننده برمی‌گردد.

نکته مهم: رانندگان می‌توانند بیشتر از سقف سهمیه اعتباری (مثلاً بیشتر از ۲۰۰ لیتر در خودروی بنزینی) سوخت‌گیری کنند، اما مابه‌التفاوت نرخ به آن تعلق نمی‌گیرد و کل مبلغ را باید با نرخ آزاد (۵,۰۰۰ تومان) بپردازند.

  سازوکار تخصیص و واریز مابه‌التفاوت نرخ

روش اعطای این حمایت مالی بر مبنای پیمایش (مسافتی که راننده طی می‌کند) تعیین شده است و به صورت سهمیه فیزیکی نیست.

1. مبنای تخصیص: اعطای سهمیه به صورت اعتباری-ریالی، پس از اعلام مشخصات سفر و پیمایش واقعی توسط سکوهای اینترنتی به مراجع ذی‌ربط (وزارت کشور و شرکت پالایش و پخش) انجام می‌شود.
2. نحوه محاسبه و واریز: مبلغ حمایتی همان مابه‌التفاوت نرخ دوم (۳ هزار تومان) و نرخ آزاد جایگاه (۵ هزار تومان) است. این اختلاف قیمت (۲,۰۰۰ تومان به ازای هر لیتر سوخت محاسبه شده بر اساس پیمایش) پس از تأیید وزارت کشور، از طریق سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها به‌طور مستقیم به حساب بانکی رانندگان/راکبان واریز خواهد شد.
3. شروع محاسبه: پیمایش صورت گرفته از کیلومتر اول آغاز سفر در هر ماه محاسبه خواهد شد و تمام کاربران فعال در سکوها مشمول دریافت این سهمیه خواهند بود (به‌جز موتورسیکلت‌های فرسوده و فاقد کارت سوخت که نیازمند نوسازی هستند).

 ️ حمایت از ناوگان خاص (وارداتی و نوشماره)

یکی از بخش‌های مهم این اطلاعیه، مربوط به حمایت از خودروهایی است که به دلایل قانونی (مانند وارداتی بودن یا نوشماره بودن) سهمیه یارانه‌ای عمومی آن‌ها حذف شده است:

• خودروهای وارداتی
• خودروهای نوشماره داخلی

این خودروها که از سهمیه‌های ۱,۵۰۰ و ۳,۰۰۰ تومانی محروم شده‌اند، نیز مشمول دریافت سهمیه اعتباری-ریالی بند اول خواهند شد. یعنی:

• خودروهای بنزینی: تا سقف ۲۰۰ لیتر در ماه.
• خودروهای دوگانه‌سوز: تا سقف ۹۵ لیتر در ماه.

این حمایت، با هدف تداوم فعالیت ناوگان حمل و نقل عمومی و حفظ کرایه‌های ثابت در سطح سکوهای اینترنتی انجام می‌پذیرد.

  تعهد سکوها برای ثبات قیمت

آخرین و مهم‌ترین بند این مصوبه، یک تعهد از سوی سکوهای اینترنتی برای حفظ ثبات قیمت کرایه‌ها است:

• تعهد سکوها: سکوهای اینترنتی فعال متعهد شده‌اند که هزینه تمام شده سفرها بابت افزایش نرخ سوخت، افزایش نیابد.
• سازوکار قیمت‌گذاری: لازم به ذکر است که سازوکار قیمت‌گذاری پویا (Dynamic Pricing)، که بر اساس عرضه و تقاضا، ساعت پیک و شرایط ترافیکی کرایه را تعیین می‌کند، همچنان حفظ خواهد شد، اما تأثیر مستقیم افزایش نرخ بنزین باید توسط خود سکوها و با حمایت دولت خنثی شود.

جمع‌بندی نهایی:

این سازوکار جدید، یک گام مهم برای مدیریت هدفمند یارانه سوخت و جلوگیری از سرایت افزایش نرخ بنزین آزاد به کرایه‌های حمل و نقل عمومی است. این طرح با مبنا قرار دادن پیمایش واقعی (کیلومتر طی شده) به جای تخصیص صرفاً حجم سوخت، تلاش دارد عدالت بیشتری در توزیع یارانه اعمال کند. نحوه محاسبه دقیق پیمایش و واریز به‌موقع مابه‌التفاوت به حساب رانندگان، کلید موفقیت و اجرای صحیح این مصوبه خواهد بود.