کاهش آلودگی هوا با تغییر الگوی مالیات‌ستانی از خودرو

بازوی پژوهشی مجلس در جدیدترین گزارش خود به بی تأثیر روش فعلی اخذ مالیات از خودروهای لوکس بر کنترل کیفیت هوا پرداخته و آن را صرفاً راهی برای درآمدهای محدود دولت عنوان کرده است. در این گزارش این مرکز با مطالعه بر ساختار مالیاتی ۴۶ کشور به روشی جدید برای کاهش آلودگی هوا با تغییر الگوی مالیات ستانی از خودرو را پیشنهاد داده است.

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، مالیات‌ستانی از خودرو در بسیاری از کشورهای جهان علاوه بر درآمدزایی برای دولت ها به یکی از ابزارهای کنترل کیفیت و کاهش آلودگی هوا بدل شده است. در بسیاری از این کشورها مالیات صرفاً براساس قیمت تعیین نمی شود و معیارهایی مانند فرسودگی یا همان سن خودرو و میزان مصرف سوخت نیز در این مسئله دخیل هستند.

این امر در ایران چندان موضوعیت نداشته و با تعریفی که از خودروی لوکس وجود دارد، قیمت و ارزش خودرو به معیاری برای اخذ مالیات بدل شده است. هر چند در تعریف لوکس نیز اتفاق نظر وجود ندارد. ضمن این‌که سیاست گذاری های اشتباه و صعود نرخ ارز در سال های اخیر منجر به افزایش قیمت بسیاری از خودروها فراتر از قیمت واقعی و جهانی آن شده است. با این وجود، متولیان بدون توجه به آن‌چه باید و آن‌چه می تواند باشد، معیار ارزش خودرو را برای تعیین مالیات در نظر گرفته اند.

در این فضا مرکز پژوهش های مجلس به بررسی مالیات ستانی از خودرو در ۴۶ کشور جهان پرداخته است.

در این گزارش، تحلیلی توصیفی از نتایج مطالعاتی که هدف از آن شناخت چارچوب های مالیات ستانی از وسایل نقلیه با اهداف زیست محیطی بوده، ارائه شده است. بررسی ساختار مالیات بر خودرو در ۴۶ کشور مختلف دنیا نشان می دهد که به طورکلی سه نوع مالیات بر خودرو وجود دارد که عبارتند از: مالیات هنگام خرید خودرو، مالیات بر مالکیت و مالیات بر مصرف خودرو (مالیات بر سوخت). اهم نکات این بررسی ها در حوزه مالیات بر وسائط نقلیه به شرح زیر است: اول این‌که برای کاهش انتشار ذرات آلاینده ناشی از مصرف سوخت و استفاده از خودرو، گریزی از وضع مالیات بر خودرو نیست؛ دوم این‌که مؤثر بودن مالیات خودرو در گروی آن است که بر پایه میزان انتشار ذرات آلاینده وضع شود تا بر پایه هایی نظیر قیمت یا وزن خودرو؛ و سوم این‌که تشویق مالیاتی به اندازه تنبیه مالیاتی می تواند اثرگذار باشد. به بیان دیگر، سیستم پاداش- مجازات ابزار تأثیرگذاری برای کنترل میزان این آلاینده هاست.

متن کامل این گزارش را از اینجا دانلود کنید

البته آن‌چه از تجربه سال های اخیر به دست می آید این است که دولت ها فقط وقتی که در شرایط اضطراری قرار بگیرند به موضوع مورد بحث ورود می کنند و با گذشت بحران، مسئله را فراموش می کنند.

با این وجود به نظر می رسد که پیشنهادهای مطرح‌شده در این گزارش می تواند راهکاری جدید و چندمنظوره باشد؛ مصرف سوخت از طریق خودروهای فرسوده کاهش می یابد؛ آلودگی هوا کم‌تر می شود؛ حرکت به سمت خودروها کم مصرف و خودروهای با سوخت پاک بیش‌تر می شود؛ هزینه کم‌تری برای تأمین سوخت پرداخت می شود؛ میزان درآمدهای مالیاتی دولت بیش‌تر می شود؛ سرعت افزایش ناوگان حمل و نقل عمومی بیش‌تر می شود.

موارد یادشده بخشی از مزایای تجدید نظر از نحوه اخذ مالیات خودرو می تواند باشد. با این حال، دیدگاه قالب فعلاً بر مالیات‌ستانی از خودروهای لوکس تأکید دارد. خودروهایی که با معیاری نادرست تعریف می شوند.

آلودگی هوا مالیات خودروهای لوکس