پرشیا، فرزند ناخوانده پژو/ لات کوچه خلوت در بازار انحصاری ایران

پژو پرشیا، فرزند ناخوانده پژو که در ایران به اسطوره‌ای در بازار کشور تبدیل شد، حاصل بازاری انحصاری و رانتی بود که این خودرو را به محصولی پر طرفدار بدل کرد.

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، پژو پارس، خودرویی که به یکی از نمادهای خودروسازی ایران تبدیل شد، داستانی پر از تناقض را با خود به همراه دارد. این خودرو که در اواخر دهه ۱۳۷۰ شمسی توسط شرکت ایران‌خودرو معرفی شد، با وجود ضعف‌های ساختاری، ایمنی پایین و طراحی نه‌چندان اصیل، به یک خودروی پرفروش و محبوب در بازار داخلی بدل شد. اما این محبوبیت، بیش از آن که به کیفیت این خودرو بازگردد، نتیجه سال‌ها تحریم، انحصار و کمبود گزینه‌های بهتر در بازار ایران بود.

تولد پژو پارس، از پژو ۴۰۵ تا یک محصول جدید

برای درک بهتر داستان پژو پارس، باید به تاریخچه حضور شرکت پژو در ایران بازگردیم. همکاری ایران‌خودرو با شرکت پژو به دهه ۱۳۶۰ شمسی بازمی‌گردد، زمانی که پژو ۵۰۴ به عنوان یکی از اولین محصولات این همکاری وارد بازار ایران شد. اما نقطه عطف این همکاری در اواخر دهه ۱۳۶۰ و اوایل دهه ۱۳۷۰ رقم خورد، زمانی که پژو ۴۰۵ به عنوان خودرویی مدرن و پرطرفدار در ایران مونتاژ و عرضه شد. 

پژو ۴۰۵ که در اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی در اروپا عرضه شده بود، در آن زمان خودرویی با طراحی جذاب و تکنولوژی به‌روز محسوب می‌شد. اما ایران‌خودرو، که برای تنوع بخشیدن به محصولات خود و پاسخگویی به نیاز بازار به خودرویی لوکس‌تر تلاش می‌کرد، تصمیم گرفت نسخه‌ای بازطراحی‌شده از ۴۰۵ را به بازار عرضه کند. 

این نسخه بازطراحی‌شده، که در ابتدا با نام “پژو سفیر” معرفی شد، در نهایت به “پژو پرشیا” تغییر نام یافت و بعدها با نام “پژو پارس” شناخته شد. هدف از این پروژه، ایجاد خودرویی بود که با بهره‌گیری از پلتفرم ۴۰۵، ظاهری مدرن‌تر و امکاناتی بیشتر داشته باشد که در مذاکراتی که ایران خودرو با شرکت پژو داشت فیس لیفت پژو ۴۰۵ با بهره‌گیری از ظاهر پژو ۴۰۶ ساخته شد.

ویژگی‌های اولیه پژو پارس

پژو پارس در زمان عرضه، به‌عنوان خودرویی لوکس در میان محصولات ایران‌خودرو شناخته می‌شد. این خودرو در مقایسه با پژو ۴۰۵، بهبودهایی در طراحی بدنه، فضای داخلی و امکانات داشت.

برخی از ویژگی‌های برجسته اولیه پژو پارس عبارت بودند از: 

– طراحی بدنه: ظاهر پژو پارس با الهام از پژو ۴۰۶ طراحی شده بود، اما به‌طور کامل با پلتفرم ۴۰۵ همخوانی داشت. خطوط کشیده‌تر، جلوپنجره جدید و چراغ‌های متفاوت، ظاهری مدرن‌تر به این خودرو بخشیده بود. 

– فضای داخلی: فضای داخلی این خودرو نسبت به ۴۰۵، بهبودهایی در کیفیت مواد و طراحی داشبورد داشت. همچنین، امکاناتی مانند سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک و تنظیمات برقی صندلی‌ها در برخی نسخه‌ها ارائه شد. 

– پیشرانه: پژو پارس اولیه با همان موتور XU7 پژو ۴۰۵ عرضه شد، موتوری ۱.۸ لیتری با قدرتی حدود ۱۰۰ اسب بخار که برای آن زمان عملکرد قابل قبولی داشت. 

چرا پژو پارس محبوب شد؟

محبوبیت پژو پارس در ایران را می‌توان به عوامل مختلفی نسبت داد: 

۱. ظاهر جذاب‌تر: در زمان عرضه، طراحی پژو پارس نسبت به سایر خودروهای موجود در بازار ایران (مانند پیکان یا پراید) بسیار مدرن‌تر بود. این طراحی به‌ویژه برای جوانان جذابیت زیادی داشت. 

۲. امکانات بیشتر: پژو پارس در مقایسه با ۴۰۵، امکانات بیشتری ارائه می‌داد که آن را به خودرویی لوکس‌تر تبدیل می‌کرد. 

۳. انحصار بازار: در دهه‌های ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰، بازار خودروی ایران تقریباً به‌طور کامل در انحصار محصولات داخلی بود. تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت واردات خودروهای خارجی باعث شد پژو پارس به یکی از بهترین گزینه‌های موجود تبدیل شود. 

۴. فرهنگ مصرف: پژو پارس به دلیل تطبیق‌پذیری با جاده‌ها و شرایط آب و هوایی ایران، به خودرویی محبوب در میان خانواده‌ها و رانندگان ایرانی تبدیل شد. 

سال‌های طلایی تولید پژو پارس

پژو پارس در دهه ۱۳۸۰ به اوج محبوبیت خود رسید. در این دوره، ایران‌خودرو نسخه‌های متنوعی از این خودرو را به بازار عرضه کرد که هر یک به نحوی تلاش می‌کردند نیازهای مختلف مشتریان را پاسخ دهند. 

 برخی از مدل‌های معروف پژو پارس عبارت‌اند از: 

– پژو پارس ELX: این نسخه با موتور قدرتمندتر ۲ لیتری و امکاناتی بیشتر، به‌عنوان نسخه‌ای لوکس‌تر عرضه شد. 

– پژو پارس LX: نسخه‌ای با موتور TU5 که مصرف سوخت کمتری داشت و برای مشتریانی که به دنبال اقتصادی‌تر بودن بودند، جذابیت داشت. 

– پژو پارس دوگانه‌سوز: به‌منظور پاسخگویی به نیاز بازار به خودروهای گازسوز، نسخه‌ای دوگانه‌سوز از پژو پارس نیز تولید شد. 

نقدهای وارد بر پژو پارس

با وجود محبوبیت، پژو پارس از همان ابتدا با نقدهای زیادی مواجه بود که از این میان می‌توان به مواردی مختلف اشاره کرد.

۱. ایمنی پایین: پلتفرم قدیمی ۴۰۵ نتوانست استانداردهای ایمنی روز را برآورده کند. پژو پارس در تست‌های تصادف عملکرد ضعیفی داشت و بدنه آن در برابر ضربه مقاومت کمی نشان می‌داد. 

۲. کیفیت ساخت: با افزایش تیراژ تولید، کیفیت ساخت پژو پارس کاهش یافت. این موضوع باعث شد بسیاری از مشتریان از مشکلات مونتاژ و نقص‌های فنی گلایه کنند. 

۳. قدیمی بودن تکنولوژی: با گذشت زمان، تکنولوژی پژو پارس از رقبای خارجی عقب ماند. نبود سیستم‌های ایمنی پیشرفته مانند ESP یا کیسه‌های هوای متعدد، این خودرو را به محصولی منسوخ تبدیل کرد. 

پژو پارس، یک اسطوره شکست‌خورده

با وجود تمام نقدها، پژو پارس به دلایل اجتماعی و فرهنگی به یک اسطوره در میان جوانان ایرانی تبدیل شد. بسیاری از جوانان این خودرو را نمادی از قدرت، سرعت و سبک می‌دیدند و حتی برخی آن را با خودروهای اسپرت جهانی مقایسه می‌کردند. 

اما این اسطوره‌سازی، بیشتر حاصل محدودیت‌های بازار بود تا کیفیت واقعی خودرو. در شرایطی که گزینه‌های کمی در بازار وجود داشت، پژو پارس به بهترین انتخاب ممکن تبدیل شد. این اسطوره‌سازی در واقع نمادی از آرزوهای تحقق‌نیافته جوانان ایرانی در برابر تحریم‌ها و انحصار بود. 

پایان کار پژو پارس و توقف تولید

در نهایت، پژو پارس قربانی ضعف‌های ساختاری و الزامات استانداردهای جدید شد. فشارهای بین‌المللی و داخلی برای بهبود کیفیت خودروهای تولید داخل، ایران‌خودرو را وادار کرد تولید این محصول قدیمی را متوقف کند. 

در نهایت، در سال ۱۴۰۲ شمسی، تولید پژو پارس به دلیل ضعف ایمنی و ناتوانی در اخذ استانداردهای مربوط به ایمنی به طور رسمی متوقف شد و این خودرو به بخشی از تاریخ صنعت خودروی ایران پیوست. 

پژو پارس و درس‌های آن

پژو پارس، اگرچه در زمان خود به یکی از پرفروش‌ترین خودروهای ایران تبدیل شد، اما داستانی از ضعف‌های ساختاری، انحصار و محدودیت‌های بازار را بازگو می‌کند. این خودرو نمادی از دوران تحریم‌ها و انحصار صنعت خودرو در ایران است، دورانی که در آن مردم مجبور به انتخاب گزینه‌های محدود بودند. 

امروز، پژو پارس به‌عنوان بخشی از تاریخ خودروسازی ایران شناخته می‌شود؛ یادگاری از دورانی که نیازها و محدودیت‌ها، خودرویی متوسط را به یک اسطوره در میان مردم تبدیل کرد. با این وجود همچنان پژو پارس در خیابان‌های کشور به عنوان اسطوره‌ای شکست خورده جولان می‌دهد، خودرویی که در میانه بازاری انحصاری و تحریمی به یک محصول پرطرفدار تبدیل شد.

ایران خودرو پژو پژو پارس پژو پرشیا