به گزارش پرشین خودرو، بسیاری از رانندگان و حتی صاحبان قدیمی اتومبیل به اهمیت چک کردن ضد یخ خودرو و اطمینان از وجود مقدار کافی این ماده در سیستم ماشین اشراف دارند. چه خودروی جدیدی خریده باشید که با ضدیخ از پیش رقیق شده تحویل گردیده و چه خود امر تعویض را انجام داده باشید، بایستی نحوه تشخیص وجود ضد یخ در ماشین را به خوبی بدانید. اگر سطح ضدیخ بیش از حد کم یا خود مایع قدیمی شود، امکان دارد موتور شما به سرعت داغ کرده و دچار آسیب جدی شود.
به همین دلیل، چک کردن ضد یخ خودرو باید حداقل دومرتبه در سال انجام گیرد و در صورت نیاز، سیستم پر یا مایع خنک کننده آن تعویض شود. در این گزارش نحوه چک کردن ضد یخ خودرو را مرور می‌کنیم و شیوه تعویض ضدیخ در صورت لزوم را شرح می‌دهیم.
بیشتر بخوانید: راهنمای ریختن ضد یخ در ماشین
چگونه ضد یخ ماشین را چک کنیم؟
وجود ضدیخ در سیستم خودرو، الزاماً به معنای عملکرد بهینه آن نیست. پایین بودن سطح ضدیخ، عملکرد فنی ماشین را (به خصوص در هوای سرد) به خطر می‌اندازد. علاوه بر چک کردن ضد یخ خودرو، باید آگاه باشید آخرین بار چه زمانی ضدیخ خودرویتان تعویض شده و چه نوعی از آن استفاده شده است. به عنوان یک مالک خودرو، آگاهی از سوابق تعویض و نوع ضدیخ به کار رفته می‌تواند به عملکرد بهتر خودرو کمک کند.
بیشتر خودروسازان توصیه می‌کنند که حداقل هر دو، سه سال یا پس از طی ۶۰ هزار کیلومتر ضدیخ چک و تعویض شود. برخی نیز می‌گویند که خودروهایشان می‌توانند تا پنج سال یا ۲۰۰ هزار کیلومتر بدون تعویض ضدیخ کار کنند. با نگاهی به دفترچه راهنما و چک سطح ضدیخ می‌توانید دریابید که هر چند وقت یکبار باید ضدیخ تازه استفاده کنید.
اصولاً چند روش اصولی برای چک کردن ضد یخ خودرو وجود دارند که عبارتند از:
- بررسی سطح مایع خنک کننده در مخزن سرریز؛
- بررسی سطح مایع رادیاتور ماشین؛
- تست انجماد آب رادیاتور.
چک کردن ضد یخ خودرو در مخزن خنک کننده
دو محل برای بررسی سطح ضدیخ زیر کاپوت وجود دارد: مخزن (که ممکن است در برخی خودروهای قدیمی وجود نداشته باشد) و خود رادیاتور. اگر مخزن سرریز مشخص نیست، می‌توانید برای چک کردن ضد یخ خودرو، شلنگ کوچک متصل به گردن پرکننده رادیاتور را دنبال و مخزن را پیدا کنید که اغلب دقیقاً در زیر درپوش پرکننده قرار دارد. مخزن شفاف سرریز را معمولاً می‌توان چشمی بررسی کرد و نیازی نیست صبر کنید موتور خنک شود.
بررسی سطح ضد یخ در خودرو در رادیاتور
حتی اگر هنگام چک کردن ضد یخ خودرو متوجه شدید که مایع داخل مخزن در سطح مناسبی قرار دارد، بهتر است میزان ضدیخ رادیاتور نیز بررسی کنید. برای این کار، رادیاتور باید تا حدی خنک باشد که حداقل بتوانید دستتان را روی آن قرار دهید، چون درپوشی که برای بررسی سطح ضدیخ باز می‌کنید، مقداری فشار هوا در رادیاتور حفظ می‌کند تا نقطه جوش ضدیخ بالا برود. اگر فشار را ناگهان آزاد کنید، ضدیخ ممکن است بلافاصله بجوشد و به‌شکل چشمه‌ای داغ به بیرون بپاشد. هنگام بررسی سطح مایع داخل رادیاتور، دقت کنید که ضدیخ تا پایین گردن پرکننده باشد.
بعد از برداشتن درپوش، زیر آن را بررسی کنید و ببینید آیا لجن قهوه ای رنگی انباشته شده است یا نه. اگر لجن وجود داشت، احتمالاً ضدیخ خراب شده و نیاز به تخلیه و تعویض دارد. با چراغ‌قوه داخل رادیاتور را بررسی کنید و سعی کنید سطح ضدیخ را ببینید. اگر ضدیخ را مشاهده کردید، به رنگ و قوام آن توجه کنید. اگر سبز و شفاف بود، قابل استفاده است و نیازی به تعویض ندارید. اما در صورتی که قهوه‌ای و لجن‌آلود به نظر می‌رسید یا ذرات شناوری در آن وجود داشت، احتمالاً خراب شده باشد.
تست سطح ضد یخ ماشین در خانه
یک روش خانگی برای چک کردن ضد یخ خودرو، فریز کردن مقداری از آب رادیاتور است. اصولاً مایع ضدیخ بایستی نقطه انجماد آب را به پایینتر از حد عادی برساند. برای این کار مقداری از آب رادیاتور را بکشید، داخل ظرف دربسته‌ای بریزید و درون فریزر قرار بدهید. بعد از چند ساعت ظرف را بررسی کنید، اگر منجمد شده بود یعنی بایستی ضد یخ درون خودرو بریزید. در غیر اینصورت احتمالاً ضدیخ در سطح مناسبی قرار دارد.
هشدار: برخی منابع پیشنهاد می‌دهند برای چک کردن ضد یخ خودرو، اندکی از آب رادیاتور را بچشید. اما اکیداً توصیه می‌کنیم چنین کاری انجام ندهید. مایع ضدیخ معمولاً از اتیلن گلیکول یا پروپیلن گلیکول تشکیل شده و تعامل این ترکیبات با سیستم‌های زیستی، موجب مسمومیت شدید خواهد شد.
آیا باید ضدیخ ماشین را تعویض کنم؟
همانطور که اشاره کردیم، چک کردن ضد یخ خودرو و حصول اطمینان از وجود خنک کننده در سیستم به تنهایی کفایت نمی‌کند. اگر مایع خنک کننده ماشین فاسد شده، نشتی دارد، پایینتر از سطح بهینه است یا کاملاً تمام شده، باید آن را تعویض کنید. خوشبختانه اگر به علائم دقت کنید، به راحتی می‌توانید علائم کمبود یا نبود ضد یخ در خودرو را تشخیص بدهید.
برای جلوگیری از تعمیرات پرهزینه و مشکلات جانبی، به علائم هشداردهنده زیر که نشان‌دهنده کاهش شدید سطح ضدیخ هستند توجه داشته باشید.
- روشن شدن چراغ چک در داشبورد؛
- احساس بوی شیرینی از موتور و داخل کابین؛
- کاهش بازدهی سوخت (هربار سوختگیری برای مسافت کمتری پاسخگوست)؛
- لکه‌های آبی، سبز، نارنجی یا صورتی زیر خودرو دیده می‌شوند؛
- سیستم بخاری ماشین به درستی کار نمی‌کند؛
- عقربه دماسنج حرارت را به درستی نشان نمی‌دهد.
مشاهده هریک از این علائم هنگام چک کردن ضد یخ خودرو، نشان دهنده وجود مشکل است و امکان دارد سطح ضدیخ پایین آمده و یا سیستم عیبی پیدا کرده باشد. ترجیحاً به فکر تعمیر خانگی نباشید و در اسرع وقت، اتومبیل را نزد یک مکانیکی معتبر ببرید.
شیوه تعویض ضد یخ خودرو
تخلیه و تعویض مایع خنک کننده برای بیشتر خودروهای داخلی و خارجی، کار سختی نیست. اگر سررشته‌ای از تعمیرات خودرو دارید می‌توانید در خانه این کار را انجام بدهید.
بررسی سطح مایع خنک‌کننده
ماشین را خاموش کنید و منتظر بمانید خنک شود. سپس وضعیت مایع خنک‌کننده را بررسی کنید.
درپوش رادیاتور یا مخزن مایع خنک‌کننده را بردارید و رنگ مایع خنک‌کننده را بررسی کنید. اگر مایع خنک‌کننده زنگ‌زده به نظر می‌رسد (با ضدیخ نارنجی اشتباه نگیرید)، حالت گل آلودی دارد یا روی سطح آن ذرات یا روغن شناور شده، دست از کار بکشید و ماشین را به یک متخصص نشان دهید. این مشکلات با این روش برطرف نمی‌شوند.
آماده شدن برای تعویض مایع خنک‌کننده
جلوی خودرو را بالا ببرید و با استفاده از جک در جای خود نگه دارید. یک تشت بزرگ زیر رادیاتور قرار دهید و درپوش آن را بردارید. اگر رادیاتور شما درپوش ندارد، درپوش فشار مخزن خنک‌کننده را بردارید.
تخلیه رادیاتور
پیچ تخلیه (پت‌کاک) قسمت پایین رادیاتور را باز کنید. همه پیچ‌های تخلیه برای مدلهای مختلف ماشین یکسان باز نمی‌شوند. پیچ تخلیه ماشین شما با باز کردن کامل، چرخاندن به اندازه یک‌چهارم دور یا چرخاندن و کشیدن باز شود.
برداشتن شلنگ پایینی خنک‌کننده
با استفاده از انبردست (برای گیره‌های فنری) یا پیچ‌گوشتی (برای گیره‌های بست جداره)، گیره شلنگ پایینی رادیاتور را شل و شلنگ را جدا کنید. شلنگ را آزاد کرده و بقیه مایع خنک‌کننده را تخلیه کنید. پس از تخلیه، شلنگ رادیاتور را مجدداً وصل کرده و گیره را محکم کنید. سپس پیچ تخلیه را دوباره در جای خودش قرار بدهید.
تخلیه بلوک موتور
محل پیچ‌های تخلیه بلوک موتور را پیدا کرده و آنها را باز کنید. (این پیچ‌ها داخل هر موتور در مکان متفاوتی قرار دارند، بنابراین برای یافتن مکان دقیق آنها به دفترچه راهنمای تعمیر مراجعه کنید). پس از تخلیه مایع خنک‌کننده بلوک موتور، پیچ‌های تخلیه را دوباره نصب کنید و به مرحله پر کردن مایع بروید.
اضافه کردن مایع خنک‌کننده
قبل از اضافه کردن مخلوط به رادیاتور، بدانید ظرفیت موتور خودرو چقدر است و همیشه دستورالعمل‌های تولیدکننده مایع خنک‌کننده را هنگام رقیق کردن ضدیخ غلیظ رعایت کنید.
ضدیخ غلیظ خالص و آب مقطر را در یک سطل تمیز به نسبت ۵۰/۵۰ با هم مخلوط کنید. استفاده از آب مقطر از ایجاد رسوبات معدنی روی سطوح داخلی موتور و رادیاتور جلوگیری می‌کند. هرگز از آب شیر استفاده نکنید. با احتیاط آب رادیاتور تازه را داخل مخزن بریزید تا سطح مایع به ۲.۵ سانتی‌متری زیر گردن رادیاتور یا چند سانتی‌متری زیر خط پر شدن در مخزن خنک‌کننده برسد. موتور را روشن کنید و بگذارید کار کند.
پس از گرم شدن موتور، خواهید دید که سطح مایع خنک‌کننده در رادیاتور یا مخزن خنک‌کننده به‌سرعت پایین می‌آید. این نشان می‌دهد که ترموستات فعال شده و حالا می‌توانید ضدیخ بیشتری اضافه کنید تا سطح آن به بالای خط رادیاتور (یا خط HOT در مخزن) برسد.
هواگیری خودرو
بعد از ریختن آب رادیاتور و چک کردن ضد یخ خودرو، بایستی هواگیری انجام بدهید. دفترچه راهنمای محصول یا بروشور تعمیر خودرو را بررسی کنید تا مشخص شود آیا خودروی شما نیاز به یک روش خاص برای تخلیه هوا دارد یا خیر. شیوه هواگیری برای خودروهای مختلف فرق دارد؛ اما به طور کلی خودروهای پرتیراژ به یکی از این دوروش هواگیری می‌شوند.
می‌توانید هنگام ریختن آب رادیاتور درپوشهای هواگیری را باز بگذارید. روش دیگر این است که بعد از ریختن ضدیخ داخل ماشین، جلوی آن را با جک بالا ببرید و اجازه دهید ۱۵ دقیقه در حالت روشن بماند تا هوای داخل سیستم خنک کننده خارج شود.
در نهایت سیستم را از بابت وجود نشتی احتمالی بررسی کنید، موتور را خاموش کنید، درپوش رادیاتور را در جای خود قرار بدهید و خودرو را پایین بیاورید. آخرین قدم یک تست رانندگی کوتاه است تا مطمئن شوید با چک کردن ضد یخ خودرو و تعویض خنک کننده، سیستم در حالت بهینه قرار گرفته است.
سخن آخر
چک کردن ضد یخ خودرو یکی از کارهای ضروری برای حفظ سلامت موتور است، به‌ویژه در فصل سرما. چگونه مطمئن شویم ماشین ضد یخ دارد؟ این سوالی است که باید پیش از هر سفر طولانی یا تغییرات دمایی از خود بپرسید. با بررسی سطح ضد یخ در مخزن خودرو و اطمینان از داشتن مقدار کافی، می‌توانید از وقوع مشکلات جدی مانند یخ زدگی موتور و داغ شدن بیش از حد آن جلوگیری کنید. این کار به سادگی از بروز آسیب‌های هزینه‌بر و خطرناک به سیستم خنک‌کننده خودرو جلوگیری می‌کند.
اهمیت بررسی ضد یخ در فصل سرما دوچندان می‌شود، چرا که دمای پایین می‌تواند باعث منجمد شدن مایع ضد یخ و در نتیجه آسیب دیدن قطعات حیاتی موتور شود. بنابراین، این بررسی نه تنها به عمر مفید خودرو کمک می‌کند، بلکه امنیت رانندگی شما را در شرایط سردتر تضمین می‌کند. فراموش نکنید که در صورت مشاهده کاهش سطح ضد یخ، سریعاً اقدام به تعویض یا تکمیل آن کنید تا خودرو عملکرد بهینه‌ای داشته باشد./