از کوپن تا قرعه کشی خرید خودرو ؛ مردم همیشه صف!

سال هاست که مردم کشور درگیر مقوله ای با نام صف شده اند. از دریافت نفت در زمان جنگ تا دریافت خودرو به روش قرعه کشی!

سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی، کشور دچار کمبود برخی کالا ها شده بود و برای مدیریت میزان مصرف و ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا روش های مختلفی مانند کالا برگ برای توزیع مایحتاج مردم روی کار آمد. این روش اما تنها برای زمانی خاص می‌توانست پاسخگو باشد و نمی‌شد که برای همیشه چنین راهکاری را در دستور کار قرار داد.

دولت سال هاست که برای تنظیم عرضه و تقاضا روش های نادرستی را در پیش گرفته که نه تنها چاره ساز مشکلات نبودند بلکه رانت و هدر رفت منابع ملی را نیز با خود به ارمغان آورده اند. به عنوان مثال سهمیه بندی بنزین که منجر به افزایش قاچاق سوخت و پرداخت یارانه های کلان به نفع قشر غنی جامعه از بیت المال شده است و تنها عایدی آن برای مردم وقت گذرانی در صف های پمپ بنزین و دردسرهای کارت سوخت بوده است.

دولت اما به شکست در یک پروژه اکتفا نکرده و این روش و سیاست غلط را در همه زمینه ها به کار برده است. البته تنها مردم‌اند که خسارت ناشی از گزش چند باره از یک سوراخ را متحمل شده اند و گزندی به دولت مردان و سیاست مردان وارد نشده است.

در این گزارش، به موضوع صف های خرید گوشت و مرغ و یا برج نمی پردازیم، که خود نیازمند سیاه کردن طوماری بلند است. بلکه به طور ویژه به صنعت آفت زده خودرو و مشکلاتی که برای مردم رغم زده است اشاره می کنیم.
در سال های اخیر فروش مستقیم خودرو از کارحانه جای خود را به روش های شکست خورده ای مانند قرعه کشی خودرو، بورس کالا و سامانه یکپارچه داده اند. در واقع قانون گذاران برای جبران سیاsت های غلطی که باعث بر هم خوردن بازار و صنعت خودرو شده است را با روش های دیگر جایگزین کرده اند و به قول معروف لقمه را دور سر خود چرخانده اند.

پروژه های شکست خورده به نفع سودا گران

در تمامی این روش های اشاره شده، یک کلید واژه مشترک وجود دارد که آن هم “قرعه کشی” است. در واقع یک لاتاری که برنده آن به اندازه قیمت تمام شده خودرو می تواند سود کند. البته دست اندر کاران این حوزه کلمه “اولویت بندی” را استفاده می کنند اما تغییر واژه ها دردی را دوا نمی کند.

تنها برنده واقعی این نوع شرایط فروش سوداگران بوده اند که به روش ای مختلف سود های کلان به جیب زده اند و در بسیاری از موارد کلاه مردم را برداشته اند. از دلالی حواله خودروهای مادران گرفته تا صف کشیدن برای خرید خودروهای فرسوده و دندان تیز کزدن برای سو استفاده از نام جانبازان.

بیشتر بخوانید:
ری را به بازار نیامده، اسیر دلالی شد
دلالان به دنبال بنز و ب ام و جانبازان

مردم عادی و مصرف کنندگان واقعی اما بهره ای از این روش ها نبرده اند و به ناچار به بازار آزاد روی می آورند و نیاز خود را با قیمتی بالاتر رفع می کنند؛ چراکه همین عدم برابری عرضه و تقاضا و روش های فروش عحیب و غریب باعث افزایش فاصله قیمتی بین قیمت خودرو و کارخانه شده است.

مردم همیشه در صف

متاسفانه مردم برای تامین نیازهای اولیه خود به ناچار دچار پدیده صف شده اند و ناخوداگاه برای هر موضوعی شاهد تشکیل این صف ها در جامعه ایم. صف بنزین، صف نان، مرغ و گوشت، خرید خودرو و غیره. البته دولت در برخی موارد مانند همین خرید خودرو به استفاده از این موضوع نیز میپردازد.

در فروش اخیر ایران خودرو، سامانه یکپارچه و خودروهای وارداتی با طرح وکالتی کردن و بلوکه کردن مبلغی در حساب بانک ها به جمع آوری نقدینگی روی آورده است. حتا در برخی موارد با اعلام شرایط فروش خودروها مردم اقدام به نقد کردم منابع مالی خود مانند طلا و دلار می کنند که باعث کاهش قیمت آن ها در بازار می شود و پس از اینکه اکثریت آن ها موفق به خرید خودرو و پیروزی در قرعه کشی نمی شوند، دوباره صف خرید دلار و طلا را تشکیل می دهند که موجب افزایش قیمت آن ها شده و دولت به راحتی از این نوسان گیری درآمدی برای خود رقم میزند.

بماند که پول های بلوکه شده در حساب های بانکی و گردش های مالی چند هزار میلیاردی برای خرید و فروش کالاهای مختلف و نقد کردن دارایی و بار دیگر خرید کالا، درآمدهایی کلان برای دولت به همراه دارد که از میان آنها می توان به مالیات های مختلف در خرید و فروش اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: دستکاری اقتصادی بازارها با قرعه کشی خودرو

در انتها باید اشاره کرد که در صف ماندن به عنوان یک ناهنجاری و ضد فرهنگ در جامعه نهادینه شده است. به طوری که با کوچترین اتفاقات افراد جامعه به صورت احساسی وارد میدان می شوند تا شاید بتوانند در این اوضاع بد اقتصادی درمانی برای مشکلات خود پیدا کنند. مانند ورود عوام به بورس در سال ۹۹ که بسیاری از آن ها اندک سرمایه خود را در آن از دست دادند. یا ایجاد صف های طولانی پمپ بنزین با کوچترین اتفاق یا رخ دادن حوادث طبیعی. به طور خلاصه این ضد فرهنگ مانند یک ویروس واگیر دار وارد تمام ابعاد زندگی مردم شده است.

قرعه کشی خودرو