کاهش تولید خودرو؛ مشکلی که باید جدی گرفت

کاهش تولید خودرو در ماه‌های اخیر، بار دیگر به یکی از محورهای اصلی بازار خودرو تبدیل شده است. در پس آمارهای منفی و توضیحات تکراری، واقعیتی وجود دارد که کم تر به آن اشاره می‌شود؛ محدود شدن تزریق قطعه به خطوط تولید. با توجه به حساسیت‌های امروز جامعه، کاهش تولید خودرو را باید جدی گرفت.

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، خودروسازی کشور در حالی وارد دهمین ماه سال شده که طبق آخرین آمار، به نظر می‌رسد اهداف تولید امسال نیز محقق نخواهد شد. تا پایان آبان‌ماه سال جاری، در مجموع ۷۳۲ هزار و ۲۷۳ دستگاه انواع خودرو در کشور تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، افت ۱۲.۲ درصدی را نشان می‌دهد.

با توجه به مدت‌زمان باقی‌مانده از سال جاری، به نظر می‌رسد امسال نیز برنامه تولید یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاهی محقق نخواهد شد.

در این میان، برخلاف روایت‌های رایج که افت تیراژ را صرفاً به مشکلات نقدینگی یا ناکارآمدی مدیریتی نسبت می‌دهند، شواهد نشان می‌دهد بخشی از کاهش تولید، نتیجه کاهش یا محدود شدن تزریق قطعه به خطوط تولید است. برخی، بخشی از این وضعیت را ناشی از افزایش بدهی خودروسازان به زنجیره تأمین داخلی می‌دانند و برخی دیگر، این موضوع را به تغییر رفتار قطعه‌سازان و تأمین‌کنندگان خارجی مرتبط می‌دانند.

این موضوع به‌وضوح نشان می‌دهد که در ساختار فعلی، خط تولید خودروسازان به‌شدت به تأمین به‌موقع چند قطعه حساس گره خورده است. کافی است تزریق یک ECU، ایربگ یا مجموعه الکترونیکی محدود شود تا کل خط متوقف شود یا با ظرفیت حداقلی به کار خود ادامه دهد. این مسئله همچنین نشان می‌دهد که در این ساختار معیوب داخلی و با شدت وابستگی خارجی، قدرت واقعی از خودروساز به قطعه‌ساز منتقل شده است.

با توجه به وضعیت تجارت خارجی کشور، قطعه‌سازان و تأمین‌کنندگان داخلی دیگر صرفاً فروشنده نیستند، بلکه آن‌ها با اولویت‌بندی بازارها، تنظیم حجم ارسال و حتا زمان‌بندی تحویل، عملاً در تیراژ تولید خودروسازان نقش تعیین‌کننده دارند. در شرایطی که بازار ایران سود پایین‌تر، ریسک بالاتر و محدودیت‌های مالی بیش‌تری دارد، طبیعی است که در صف تخصیص قطعه، در اولویت‌های بعدی قرار بگیرد.

از سوی دیگر، سیاست‌های صنعتی چین که تمرکز خود را بر توسعه خودروهای برقی و بازار داخلی گذاشته، باعث شده تزریق قطعات به پروژه‌های سنتی یا بازارهای حاشیه‌ای با محافظه‌کاری بیشتری انجام شود. نتیجه این رویکرد، کاهش تدریجی اما هدفمند عرضه قطعه به خطوط تولیدی است که وابستگی بالایی به واردات دارند.

خودروسازان داخلی نیز طی سال‌های گذشته، با توجه به محدودیت‌های دسترسی به سایر بازارها، از تنوع‌بخشی به زنجیره تأمین ناکام مانده و در عمل، این وابستگی بیش از پیش تقویت و تثبیت شده است.

در این شرایط، نه‌تنها تولید خودرو، بلکه تأمین قطعه نیز به پاشنه آشیل این صنعت تبدیل شده است.

بنابراین، کاهش تولید را نباید صرفاً به یک اتفاق ناگهانی ناشی از شدت تحریم‌ها تقلیل داد. این مسئله، پیامد قابل پیش‌بینی تمرکز تأمین قطعه از یک مبدأ و در غیاب رقابت است؛ پیامدی که این روزها، گذشته از چالش‌های تأمین قطعه از چین، به بروز شایعاتی درباره محدودیت‌های تأمین قطعه از سوی تولیدکنندگان بزرگ داخلی نیز منجر شده است. مسئله‌ای که می‌تواند وضعیت نامساعد کنونی خودروسازی را حادتر و پیچیده‌تر کند.

بازار خودرو صنعت خودرو کاهش تولید خودرو