خانواده برند bZ تویوتا چطور شکل گرفت؟

خانواده bZ تویوتا یکی از مهم‌ترین پروژه‌های این شرکت در مسیر ورود به دنیای خودروهای تمام‌ برقی (BEV)  است. تویوتا که سال‌ها عنوان پیشگام تکنولوژی هیبرید را در اختیار داشت، با تغییر روند بازار و رشد انفجاری فروش خودروهای الکتریکی در جهان، توسعه خانواده beyond Zero (bZ) را به‌عنوان گام نخست برای حضور پرقدرت در سگمنت BEV آغاز کرد. این استراتژی نه‌تنها آغازگر عصر جدیدی برای تویوتا بود، بلکه مسیر عرضه جهانی محصولات برقی این شرکت را نیز باز کرد. مسیرى که اکنون با مدل‌های bZ4X و bZ3 ادامه پیدا کرده و احتمالاً در آینده با مدل‌های بیشتری توسعه خواهد یافت.

پروژه bZ چگونه در تویوتا شکل گرفت؟

تویوتا در سال ۲۰۲۱ و در جریان معرفی استراتژی الکتریکی جدید خود، اعلام کرد که دست‌کم هفت مدل اختصاصی برقی را در قالب خانواده bZ تولید خواهد کرد. این خودروها برخلاف مدل‌های هیبرید یا پلاگین، روی پلتفرم اختصاصی e-TNGA توسعه یافته‌اند؛ پلتفرمی که به‌طور خاص برای خودروهای تمام‌برقی طراحی شده و قابلیت تغییر سایز، پیکربندی دفعه‌محور یا چهارچرخ محرک و استفاده از باتری‌های مختلف را دارد. هدف تویوتا از توسعه سری  bZ، ارائه نسل جدیدی از خودروهای الکتریکی با تمرکز بر کیفیت ساخت ژاپنی، دوام فنی، مصرف انرژی بهینه و استانداردهای ایمنی بالاتر بود. برخلاف برخی رقبا که رویکرد «شتاب و قدرت» را اولویت قرار داده‌اند، تویوتا تصمیم گرفت مسیر «اعتمادپذیری و طول عمر» را دنبال کند، ویژگی‌هایی که در سال‌های اخیر بارها توسط مشتریان جهانی این برند تأیید شده‌اند.

معرفی bZ4X؛ اولین محصول جهانی خانواده  bZ

نخستین خودرو تولیدی این خانواده، تویوتا bZ4X، در میانه سال ۲۰۲۲ وارد بازار شد. این کراس‌اور برقی روی پلتفرم e-TNGA تولید شده و به‌عنوان اولین محصول BEV جهانی تویوتا در بازارهای متعددی از جمله ژاپن، اروپا، آمریکا، چین، کانادا و استرالیا عرضه شد.

انتخاب یک کراس‌اور برای آغاز مسیر، تصمیمی کاملاً استراتژیک بود؛ چراکه کلاس SUV برقی میان‌سایز پرتقاضاترین کلاس BEV در جهان است و فروش مدل‌هایی مانند Tesla Model Y، Volkswagen ID.4، هیوندای Ioniq 5 و کیا EV6 نشان می‌دهد بیشترین رشد بازار در همین سگمنت رخ می‌دهد.

عملکرد فروش bZ4X در بازار جهانی

تویوتا bZ4X در نخستین سال فروش با محدودیت‌های عرضه و مشکلات مرتبط با کمپین فراخوان روبه‌رو شد، اما از سال ۲۰۲۳ روند رشد آن آغاز شد. در بازار آمریکا فروش آن از ۹,۳۰۰ دستگاه در سال ۲۰۲۳ با افزایشی نزدیک به ۱۰۰ درصد به ۱۸,۵۰۰ دستگاه در ۲۰۲۴ رسید.

در اروپا نیز این مدل در برخی ماه‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ در میان پرفروش‌های بازارهای اسکاندیناوی قرار گرفت. این روند نشان می‌دهد bZ4X به‌تدریج جایگاه خود را در رقابت با مدل‌های اروپایی و کره‌ای پیدا کرده و به گزینه‌ای قابل اتکا برای کاربرانی تبدیل شده که برند تویوتا را به‌دلیل دوام و کیفیت انتخاب می‌کنند.

جایگاه قیمتی bZ4X در بازار جهانی

قیمت‌گذاری bZ4X معمولاً در بازه خودروهای اروپایی قرار می‌گیرد و در بسیاری بازارها:

ارزان‌تر از تسلا مدل Y، هم‌سطح یا کمی بالاتر از فولکس‌واگن ID.4و کمی پایین‌تر از کیا EV6 و هیوندای Ioniq 5 است. این جایگاه، bZ4X  را به گزینه‌ای رقابتی برای مشتریانی تبدیل می‌کند که بین «طراحی مینیمال، مصرف انرژی مناسب و آرامش سواری» انتخاب می‌کنند.

تویوتا bZ3؛ محصول اختصاصی بازار چین با همکاری تویوتا و  BYD

در حالی که bZ4X محصولی جهانی است، تویوتا برای بازار چین—که پیشرفته‌ترین و رقابتی‌ترین بازار خودروهای برقی در دنیا محسوب می‌شود که استراتژی متفاوتی دارد. نتیجه این استراتژی، تولید تویوتا bZ3 به‌صورت مشترک با BYD بود؛ شرکتی که در زمینه باتری‌های LFP و سیستم‌های پیشرانه برقی پیشرو محسوب می‌شود.

نقش BYD در توسعه  bZ3

BYD  در این پروژه وظایف زیر را برعهده داشت:

تأمین و توسعه باتری‌های Blade LFP

همکاری در ساخت واحد محرکه الکتریکی

کمک به کاهش قیمت تمام‌شده برای رقابت در بازار چین

انطباق خودرو با نیازهای مصرف‌کنندگان چینی

تولید bZ3 نیز توسط جوینت‌ونچر FAW-Toyota  انجام می‌شود و این خودرو تنها در چین عرضه شده است.

فروش bZ3 در چین

bZ3  از همان ابتدای عرضه توانست عملکرد قابل‌قبولی ثبت کند:

فروش سال ۲۰۲۳: حدود ۲۶ هزار دستگاه

فروش ۹ ماه نخست ۲۰۲۴: بیش از ۳۸ هزار دستگاه

این رشد نشان می‌دهد bZ3 توانسته در میان سدان‌های برقی اقتصادی–میان‌رده بازار چین، جایگاهی مناسب به‌دست آورد و با رقبایی مانند BYD Seal،Roewe  دلفین‌سدان و برخی نسخه‌های NIO ET5 در نسخه‌های پایه رقابت کند.

جایگاه قیمتی  bZ3

قیمت bZ3 در چین بین ۱۵۱ تا ۱۸۱ هزار یوان تعیین شده است—رقمی که آن را در محدوده محصولات میان‌رده برقی قرار می‌دهد و برای خریداران جوان‌تر یا خانوادگی گزینه‌ای جذاب می‌سازد.

تفاوت دو مسیر: جهانی و چین‌محور

خانواده bZ اکنون در دو مسیر استراتژیک پیش می‌رود:

• مسیر جهانی bZ4X و مدل‌های آینده