در شرایطی که موضوع تخصیص ارز و میزان واردات همچنان یکی از مباحث داغ اقتصادی کشور است، نگاهی به آمار رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهد که صنعت حمل و نقل و خودرو، جایگاه بسیار ویژه‌ای در دریافت منابع ارزی کشور دارد.

طبق آمار رسمی منتشر شده، از ابتدای سال جاری تا تاریخ ۲۶ آبان ماه ۱۴۰۴، میزان کل ارزی که توسط بانک مرکزی برای واردات کالاها و خدمات حیاتی کشور تأمین شده، مبلغی بالغ بر ۳۶ میلیارد و ۸۵۹ میلیون دلار بوده است. نکته‌ای که در این میان توجه را جلب می‌کند، سهم بزرگ گروه صنایع حمل و نقل و خودرو است.

بیشترین ارز تخصیص‌یافته به کدام بخش رفت؟

گروه صنایع حمل و نقل و خودرو با دریافت مبلغی معادل ۵.۵ میلیارد دلار، به‌تنهایی ۱۵ درصد از کل ارز تخصیص‌یافته در اقتصاد کشور را از آن خود کرده است. این رقم، بالاترین میزان ارز دریافتی در میان گروه‌های صنعتی محسوب می‌شود و نشان‌دهنده میزان وابستگی بالای این صنعت به واردات قطعات، تجهیزات و همچنین میزان واردات خودرو و قطعات منفصله است.

برای درک بهتر بزرگی این سهم، آمار تخصیص ارز به سایر صنایع مهم را در یک جدول مقایسه‌ای مشاهده کنید:

مقایسه با سایر نیازهای کشور

برای روشن شدن اهمیت این مبلغ، لازم است سهم صنعت خودرو را با سایر بخش‌های حیاتی اقتصاد کشور مقایسه کنیم:

• کالاهای اساسی و دارو: در بازه زمانی مورد بررسی (از ابتدای سال تا ۲۶ آبان ۱۴۰۴)، مبلغی معادل ۹ میلیارد و ۴۱۴ میلیون دلار برای واردات کالاهای اساسی (مانند گندم، برنج و نهاده‌های دامی) و همچنین دارو تخصیص داده شده است. این بخش در رتبه دوم تخصیص ارز قرار دارد.
• بخش تجاری (عمومی): در مجموع، ۲۶ میلیارد و ۴۸۵ میلیون دلار به بخش تجارت و بازرگانی (شامل همین صنایع فوق و دیگر بخش‌ها) اختصاص یافته است.
• خدمات: برای تأمین نیازهای خدماتی کشور نیز تنها ۹۶۰ میلیون دلار ارز در اختیار متقاضیان قرار گرفته است.

تحلیل متخصص: پیامی که این آمار می‌دهد

از دیدگاه یک متخصص خودرو، دریافت ۵.۵ میلیارد دلار ارز توسط صنایع حمل و نقل و خودرو تا ۲۶ آبان ماه، چند نکته کلیدی را مشخص می‌کند:

1. اهمیت راهبردی: این آمار نشان می‌دهد که صنعت خودرو و حمل و نقل در اولویت‌های اصلی تخصیص منابع ارزی کشور قرار دارد، چه به دلیل تولید داخلی و چه به دلیل نیازهای وارداتی.
2. وابستگی شدید به ارز دولتی: این حجم بالای تخصیص ارز، گواه این است که صنعت خودرو همچنان برای ادامه حیات و تولید، وابستگی شدیدی به تأمین ارز توسط بانک مرکزی دارد و برای واردات قطعات (چه به‌صورت CKD یا قطعات منفصله و چه قطعات یدکی) این منبع حیاتی است.
3. انتظار افزایش کیفیت و تولید: با توجه به تخصیص این حجم از منابع ارزی، انتظار منطقی از شرکت‌های خودروسازی این است که خروجی این منابع در قالب افزایش تیراژ تولید، ارتقاء کیفیت محصولات و به‌کارگیری فناوری‌های به‌روز نمود پیدا کند.

در نهایت، بخش حمل و نقل و خودرو بالاترین سهم را از منابع ارزی کشور به خود اختصاص داده است و انتظار می‌رود اثر این منابع در بهبود وضعیت تولید و عرضه به بازار، در آینده نزدیک مشاهده شود.