جنگنده چینی J-10C (یا نسخه صادراتی آن با نام J-10CE) یکی از مهم‌ترین برگ‌های برنده صنعت هوایی چین در بازار جهانی است. این جنگنده چندمنظوره با تکیه بر فناوری‌های پیشرفته، قیمت رقابتی و هزینه نگهداری پایین، حالا به یکی از گزینه‌های جدی برای کشورهایی تبدیل شده که به دنبال نوسازی ناوگان هوایی خود هستند. اما سؤال اصلی این است: قیمت جنگنده چینی J-10C چقدر است و آیا ایران هم می‌تواند آن را بخرد؟

آشنایی کوتاه با J-10C

جنگنده J-10 محصول شرکت چنگدو است و در رده جنگنده‌های نسل ۴.۵ قرار می‌گیرد. این هواپیما تک‌موتوره، چندمنظوره و دارای طراحی آیرودینامیک پیشرفته با بال دلتا و کاناردهای جلویی است.
نسخه‌های مختلفی از این هواپیما ساخته شده‌اند:

• J-10A: نسخه اولیه با اویونیک ساده‌تر
• J-10B: دارای رادار جدید و سامانه جنگ الکترونیک
• J-10C: نسخه پیشرفته با رادار AESA، موتور جدید و قابلیت شلیک موشک‌های مدرن

نسخه صادراتی یعنی J-10CE دقیقاً همین مدل پیشرفته است که برای بازار بین‌المللی طراحی شده.

قیمت جنگنده چینی J-10C  چقدر است؟

هیچ عدد واحدی برای قیمت J-10 وجود ندارد، چون این رقم وابسته به نسخه، تسلیحات و نوع قرارداد است. با این حال، بررسی داده‌ها و قراردادهای اخیر نشان می‌دهد که قیمت پایه (فقط بدنه هواپیما بدون تسلیحات و خدمات جانبی) در بازه‌ای بین ۴۰ تا ۶۰ میلیون دلار قرار دارد.

اما در قراردادهای کامل که شامل آموزش خلبانان، قطعات یدکی، خدمات پشتیبانی و تسلیحات می‌شود، قیمت هر فروند می‌تواند تا ۱۰۰ میلیون دلار یا حتی بیشتر نیز افزایش یابد.

چرا اختلاف قیمت این‌قدر زیاد است؟

قیمت نهایی J-10 به عوامل متعددی بستگی دارد:

1. نسخه و تجهیزات نصب‌شده:
   هرچه رادار، سامانه هدف‌گیری و حسگرهای الکترونیکی پیشرفته‌تر باشند، هزینه بالاتر می‌رود.
2. تسلیحات همراه:
   قراردادهایی که شامل موشک‌های هوا‌به‌هوا یا بمب‌های هدایت‌شونده هستند، قیمت را چندین میلیون دلار افزایش می‌دهند.
3. آموزش و پشتیبانی:
   کشور خریدار معمولاً خواهان آموزش خلبانان، تکنسین‌ها و تیم‌های فنی است که هزینه قابل توجهی دارد.
4. تعداد سفارش:
   خرید در تیراژ بالا تخفیف می‌آورد، اما هزینه پشتیبانی را افزایش می‌دهد.
5. انتقال فناوری و مونتاژ محلی:
   اگر کشور خریدار بخواهد خط مونتاژ محلی یا دسترسی به فناوری‌های چینی داشته باشد، رقم کل قرارداد رشد زیادی پیدا می‌کند.

مقایسه با جنگنده‌های غربی

برای درک بهتر جایگاه قیمتی J-10C، مقایسه آن با رقبای غربی مفید است:

• F-16V آمریکا: قیمت پایه حدود ۶۵ تا ۸۵ میلیون دلار
• Dassault Rafale فرانسه: معمولاً بیش از ۱۰۰ میلیون دلار
• Gripen E سوئد: حدود ۷۰ تا ۸۰ میلیون دلار

در نتیجه، J-10C از نظر هزینه خرید، ارزان‌تر از اکثر جنگنده‌های غربی است و از لحاظ عملکرد نیز در بسیاری از بخش‌ها با آن‌ها رقابت می‌کند.

احتمال خرید جنگنده J-10 توسط ایران

در سال‌های اخیر، شایعات متعددی درباره خرید جنگنده‌های J-10 توسط ایران منتشر شده است. این موضوع به‌ویژه پس از تحویل چند فروند J-10C به پاکستان و همکاری نظامی فزاینده میان تهران و پکن دوباره مطرح شد.
چند عامل باعث شده این گمانه‌زنی جدی گرفته شود:

1. لغو تحریم تسلیحاتی سازمان ملل (۲۰۲۰):
   پس از پایان محدودیت‌های تسلیحاتی، ایران از نظر حقوقی امکان خرید تجهیزات نظامی از چین و روسیه را به دست آورد.
2. توافقات نظامی ایران و چین:
   همکاری‌های دفاعی بین دو کشور طی سال‌های اخیر افزایش یافته و گزارش‌هایی از تبادل فناوری و آموزش مشترک منتشر شده است.
3. نیاز واقعی به نوسازی ناوگان هوایی:
   بخش عمده ناوگان فعلی ایران شامل جنگنده‌های قدیمی F-4، F-5 و MiG-29 است که نیاز به جایگزینی دارند.
4. فاصله تکنولوژیک با رقبای منطقه‌ای:
   حضور F-15 و F-16‌های مدرن در ناوگان عربستان و امارات، و Rafaleهای قطر باعث شده نیاز به یک جنگنده میان‌وزن مدرن برای ایران منطقی به نظر برسد.

با این حال، چند مانع مهم وجود دارد:

• فشارهای سیاسی و تحریم‌های مالی آمریکا:
  پرداخت و انتقال فناوری‌های حساس به ایران می‌تواند برای چین هزینه سیاسی داشته باشد.
• مسائل فنی و لجستیکی:
  زیرساخت‌های هوایی و آموزشی ایران برای پذیرش سریع یک پلتفرم جدید نیاز به ارتقاء دارد.
• اولویت فعلی ایران بر دفاع بومی:
  پروژه‌هایی مثل کوثر، صاعقه و قاهر در مسیر توسعه داخلی قرار دارند و ممکن است سیاست‌گذاران ترجیح دهند ترکیبی از واردات محدود و تولید داخلی داشته باشند.

به همین دلیل، در حال حاضر احتمال خرید گسترده J-10 توسط ایران پایین اما غیرممکن نیست. برخی تحلیل‌گران احتمال می‌دهند اگر توافقات دفاعی دوجانبه به سطح بالاتری برسد، ایران به صورت محدود یا آزمایشی چند فروند J-10C دریافت کند تا تجربه و دانش عملیاتی آن را به‌دست آورد.

جمع‌بندی

جنگنده چینی J-10C را می‌توان مقرون‌به‌صرفه‌ترین جنگنده مدرن شرق آسیا دانست. قیمت پایه آن حدود ۴۰ تا ۶۰ میلیون دلار است و در صورت خرید کامل با بسته‌های پشتیبانی، ممکن است به بیش از ۱۰۰ میلیون دلار برسد.
برای کشورهایی که به دنبال قدرت هوایی قابل اتکا با هزینه کمتر هستند، J-10C گزینه‌ای جذاب است؛ و برای ایران، در صورت فراهم شدن شرایط سیاسی و مالی، می‌تواند مسیر میان‌مدتی برای نوسازی نیروی هوایی باشد — پلی میان فناوری بومی و استانداردهای روز جهانی.