امنیت راه‌های کشور؛ معضلی بزرگ برای رانندگان زحمتکش کشور

سال‌هاست بسیاری از جاده‌های کشورمان به هیچ وجه امنیت نداشته و رانندگان از این مشکل بزرگ خسته شده‌اند.

سالهاست بسیاری از جاده‌های کشورمان نه‌ تنها ایمن نیستند، بلکه به نمادی از بی‌ توجهی ساختاری و سهل‌ انگاری آشکار نهادهای مسئول تبدیل شده‌اند. رانندگان کامیون، کشنده و کامیونت که بار سنگین چرخش اقتصاد کشور بر دوش آن‌هاست، هر روز جان خود را در این مسیرهای ناامن به خطر می‌اندازند. مسیرهایی که باید نماد توسعه باشند، اما امروز بیشتر به آزمونی برای بقا شباهت دارند.  

خودروهای کار و تجاری و رانندگان‌شان ستون اصلی اقتصاد هر کشوری‌اند. در کشورهای توسعه‌ یافته، امنیت جاده‌ها و آسایش رانندگان حرفه‌ای نه یک امتیاز، بلکه یک حق مسلم است زیرا دولت‌ها می‌دانند حفظ سلامت این قشر برابر است با پایداری جریان کالا و انرژی در کشور. 

در ایران اما واقعیت کاملاً متفاوت است: امنیت در جاده‌ها به موضوعی فراموش‌ شده تبدیل شده و رانندگان با وجود تحمل دشواری‌های کاری و خانوادگی، نتوانسته‌اند به حقوق ابتدایی خود دست پیدا کنند.  

توقفِ ممنوع؛ کابوس شبانه‌ی رانندگان  

امنیت، موضوعی حیاتی در حمل و نقل بین‌ شهری است، اما در ایران رانندگان به‌ دلیل ترس از سرقت بار، خودرو یا حتی تهدید جانی نمی‌توانند در مسیرهای طولانی توقف کنند. یعنی ابتدایی‌ترین نیاز انسانی (استراحت و خواب در حین کار) به خطر افتاده است.  

جاده‌های تاریک، نبود پارکینگ‌های امن، فقدان نظارت پلیسی شبانه و چندین مورد ثبت‌ شده از دزدی بار در مسیرهای مختلف باعث شده رانندگان شب‌ها را در دل اضطراب بگذرانند. بسیاری ترجیح می‌دهند تا انتهای مسیر را بی‌وقفه برانند، حتی اگر خستگی جانشان را به خطر بیندازد.  

این نه فقط تهدیدی برای سلامت رانندگان، بلکه عاملی جدی برای افزایش تصادفات مرگبار در جاده‌های کشور است. تصادفاتی که آمار رسمی پلیس راهور نشان می‌دهد بخش قابل‌ توجهی از آن‌ها ناشی از کمبود خواب و خستگی شدید رانندگان وسایل نقلیه سنگین است. 

مسئولیت فراموش‌ شده دولت  

نهادهای دولتی بارها وعده داده‌اند که امنیت مسیرهای ترانزیتی و جاده‌های پرتردد را بهبود می‌بخشند، اما واقعیت میدانی چیز دیگری است.  

طرح‌های «نظارتی هوشمند»، «پارکینگ‌های ایمن بین‌ راهی» یا «افزایش گشت پلیس راه» تنها روی کاغذ مانده‌اند، بدون اجرای مؤثر. در حالی که طبق قانون اساسی، تأمین امنیت شغلی و اجتماعی برای کارگران و رانندگان جزو وظایف مستقیم دولت است، هیچ نظام حمایتی واقعی برای رانندگان وجود ندارد.  

اغلب رانندگان کامیون در زمان بروز حادثه، پس از مراجعه به پلیس و بیمه، با روندی طولانی و غیرشفاف مواجه می‌شوند که عملاً دسترسی به خسارت را ناممکن می‌کند. حتی رانندگانی که بار دولتی یا صادراتی حمل می‌کنند نیز در برابر خطر سرقت یا تهاجم، تحت پوشش مشخصی قرار ندارند.  

صدای خاموش رانندگان

اعتراض‌ها و گزارش‌های صنفی رانندگان طی سال‌های اخیر، در نهایت با پاسخ‌های کلی مواجه شده‌اند: “در حال بررسی است”، “در برنامه توسعه بعدی لحاظ خواهد شد”. اما هیچ تحول ملموسی در امنیت جاده‌ها دیده نمی‌شود.  

رانندگان می‌گویند از طرف کسی شنیده نمی‌شوند، نه وزارت راه، نه پلیس و نه شرکت‌های حمل و نقل دولتی واقعاً حاضرند صدای آنان را بشنوند. در حالی که اگر تنها بخشی از بودجه‌های کلان پروژه‌های عمرانی به سمت ایمن‌ سازی راه‌ها و توقف‌گاه‌ها هدایت شود، بسیاری از این خطرات قابل‌حل است.  

مسیرهای خطرناک، مسئولیت مشترک 

حل بحران امنیت جاده‌ای نیازمند دیدگاه ملی و فرابخشی است. نمی‌توان همه‌چیز را به وزارت راه سپرد و انتظار معجزه داشت. لازم است یک سازوکار همزمان میان پلیس، بیمه مرکزی، وزارت راه و استانداری‌ها برای پایش، کنترل و بازسازی نقاط حادثه‌ خیز شکل گیرد. 

ایجاد پارکینگ‌های هوشمند با نظارت تصویری، پوشش بیمه ویژه برای سرقت و خطرات شبانه و سامانه تماس اضطراری ۲۴ ساعته برای رانندگان حمل و نقل سنگین، حداقل اقداماتی است که می‌تواند اندکی از بار نگرانی آنان بکاهد.  

جان در برابر بار؛ تا کی؟  

رانندگان کامیون ایران، شریان اقتصادی کشور را زنده نگه می‌دارند. هر روز با خودروهایی سنگین و خسته در جاده‌هایی خطرناک تردد می‌کنند نه برای رفاه، بلکه برای امرار معاش. 

اما زندگی آنان در این جاده‌ها در گرو امیدی است که هر روز کمرنگ‌تر می‌شود.  امنیت راه، حق آنان است. حقی که سال‌هاست در ازدحام وعده‌ها و کم‌کاری‌ها گم شده و تا زمانی که دولت و مسئولان امنیت را نه به‌عنوان شعار، بلکه به‌عنوان وظیفه قانونی و انسانی اجرا نکنند، چرخ اقتصاد بر خون و خستگی این قشر خواهد چرخید.  

جاده رانندگان راه