صنعت خودروسازی ایران یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین صنایع این کشور به شمار می‌رود و همواره مورد توجه رسانه‌های بین‌المللی، از جمله رسانه‌های آلمانی بوده است. ایران در این بخش سالهاست با مشکلات زیادی از سوء مدیریت تا تحریم‌ها دست و پنجه نرم می‌کند در حالی که یکی از بهترین ظرفیت‌های جهان محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر، این صنعت با چالش‌های متعددی مواجه شده است که بسیاری از آن‌ها ناشی از تحریم‌های اقتصادی و مشکلات ساختاری داخلی است.

تأثیر تحریم‌ها بر صنعت خودروسازی ایران

صنعت خودروسازی ایران بطور مستقیم با تحریم‌های جهانی، آسیب جدی دید. رسانه‌های آلمانی بارها به تأثیر تحریم‌های آمریکا بر صنعت خودروسازی ایران اشاره کرده‌اند. به گزارش سایت mordorintelligence، بازگشت تحریم‌ها در سال ۲۰۱۸ باعث شد که همکاری‌های بین‌المللی این صنعت، به‌ویژه با شرکت‌های خودروسازی اروپایی مانند پژو و رنو، متوقف شود. این تحریم‌ها روند مدرن‌سازی صنعت خودروسازی ایران را به شدت کند کرد و این کشور را از دسترسی به فناوری‌های پیشرفته محروم ساخت.

در نتیجه، ایران مجبور شد بر تولید خودروهایی با فناوری‌های قدیمی‌تر تمرکز کند. هرچند بخشی از دانش فنی مورد نیاز در همکاری‌های قبلی با شرکای خارجی به دست آمده بود، اما این صنعت همچنان از کمبود فناوری‌های به‌روز رنج می‌برد.

تمرکز بر تولید داخلی و همکاری با روسیه

رسانه‌های آلمانی به تلاش ایران برای افزایش تولید داخلی خودرو و همکاری با کشورهایی مانند روسیه اشاره کرده‌اند. به عنوان مثال، مذاکراتی میان ایران و شرکت خودروسازی روسی AvtoVaz برای تأمین موتورهای مورد نیاز برخی مدل‌های قدیمی رنو در ایران انجام شده است.

با این حال، کارشناسان ایرانی و آلمانی معتقدند که همکاری با روسیه یا چین نمی‌تواند به مدرن‌سازی صنعت خودروسازی ایران کمک چندانی کند. به گفته یکی از کارشناسان ایرانی، صنعت خودروسازی روسیه نیز در شرایطی مشابه ایران قرار دارد و نمی‌تواند فناوری‌های پیشرفته مورد نیاز را تأمین کند.

روند تولید خودرو در ایران

بر اساس گزارش‌های منتشر شده، تولید خودرو در ایران پس از تحریم‌های آمریکا به شدت کاهش یافت. تولید خودرو در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ به ۸۳۰ هزار دستگاه رسید که نشان‌دهنده کاهش ۴۵ درصدی نسبت به سال‌های قبل بود. با این حال، در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، تولید خودرو با افزایش ۲۱ درصدی به بیش از یک میلیون دستگاه رسید.

دولت ایران برای سال ۱۴۰۱ (۲۰۲۲/۲۰۲۳) هدف تولید ۱.۶ میلیون دستگاه خودرو را تعیین کرده است، اما رسانه‌های آلمانی این هدف را بسیار بلندپروازانه توصیف کرده‌اند.

رسانه‌های آلمانی به نقش دو خودروساز بزرگ ایران، ایران‌خودرو و سایپا، در تولید خودروهای سواری اشاره کرده‌اند. این شرکت‌ها عمدتاً خودروهایی بر پایه مدل‌های قدیمی پژو و دیگر برندها تولید می‌کنند. برای مثال، مدل‌هایی مانند پژو پارس (نسخه‌ای از پژو ۴۰۵) و سمند از جمله خودروهای پرطرفدار در ایران هستند که همچنان فروش دارند.

همچنین، تولید خودروهای چینی در ایران، به دلیل تحریم‌ها، کاهش یافته است. شرکت‌هایی مانند کرمان‌خودرو و مدیران‌خودرو که مدل‌هایی از برندهای چینی مانند چری و جک را مونتاژ می‌کنند، با مشکلاتی در تأمین قطعات مواجه شده‌اند.

حمایت دولت از صنعت داخلی

یکی از نکات مورد توجه رسانه‌های آلمانی، سیاست‌های حمایتی دولت ایران از صنعت خودروسازی داخلی است. این حمایت‌ها شامل ممنوعیت واردات خودرو یا اعمال تعرفه‌های سنگین بر واردات است. هرچند این سیاست‌ها به منظور حمایت از تولید داخلی اتخاذ شده‌اند، اما باعث افزایش انتقادات نسبت به کیفیت پایین خودروهای داخلی شده‌اند.

تلاش برای کاهش آلودگی و توسعه فناوری‌های جدید

رسانه‌های آلمانی به تلاش ایران برای کاهش انتشار کربن از طریق استفاده از گاز طبیعی فشرده (CNG) و بهبود کارایی موتورهای خودرو اشاره کرده‌اند. ایران از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ تعداد خودروهای مجهز به CNG را به ۳.۵ میلیون دستگاه افزایش داد و این روند همچنان ادامه دارد. البته بحث تحریمها در زمینه ساخت و تجهیز این خودروها نیز مشکل ایجاد کرده است.

ایران به عنوان یک بازار بالقوه

رسانه‌های آلمانی به پتانسیل بالای بازار خودروی ایران نیز اشاره کرده‌اند. با جمعیتی حدود ۸۰ میلیون نفر و تعداد خودروهای فعال که به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۱۸۳ دستگاه است، ایران می‌تواند یک بازار جذاب برای خودروسازان بین‌المللی باشد.

شرکت‌هایی مانند دایملر و پژو پیش از اعمال تحریم‌ها همکاری‌هایی با ایران داشتند و در صورت کاهش تحریم‌ها، ممکن است دوباره به این بازار بازگردند.

جمع‌بندی

رسانه‌های آلمانی صنعت خودروسازی ایران را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صنایع این کشور توصیف می‌کنند که با وجود چالش‌های متعدد، همچنان پتانسیل بالایی برای رشد دارد. تحریم‌های اقتصادی، فناوری‌های قدیمی و مشکلات ساختاری از جمله موانع اصلی این صنعت هستند. با این حال، در صورت کاهش تحریم‌ها و بازگشت همکاری‌های بین‌المللی، این صنعت می‌تواند دوباره به یکی از بازیگران مهم در منطقه تبدیل شود.