قطعی برق و خاموشی جایگاه‌های شارژ، کابوس جدید خودروهای برقی

قطعی‌های مکرر برق در تابستان ۱۴۰۴، جایگاه‌های شارژ خودروهای برقی در ایران را در زمان قطعی از کار انداخته و مشکلات جدی برای مالکان این خودروها ایجاد کرده است.

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، با افزایش واردات خودروهای برقی در ایران، جایگاه‌های شارژ در شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد و اصفهان گسترش یافته‌اند. اما قطعی‌های مکرر برق در تابستان ۱۴۰۴، که به دلیل گرمای شدید و مصرف بالا و کمبود برق رخ داده، این جایگاه‌ها را در زمان قطعی غیرفعال کرده و مالکان خودروهای برقی را با مشکلات جدی مواجه ساخته است. قطعی‌های برق در برخی مناطق شهری تا ۲ ساعت در روز رخ می‌دهد که مستقیماً عملکرد ایستگاه‌های شارژ را مختل کرده است.

چرا قطعی برق برای خودروهای برقی فاجعه‌بار است؟

خودروهای برقی به باتری‌های لیتیوم‌یونی با ظرفیت‌های بالا (معمولاً ۵۰ تا ۸۰ کیلووات‌ساعت) وابسته‌اند که برای شارژ کامل در جایگاه‌های سریع (DC Fast Charging) به توان ۵۰ تا ۱۵۰ کیلووات نیاز دارند. این جایگاه‌ها، که در ایران عمدتاً با استاندارد CCS2 یا GB/T عمل می‌کنند، در صورت قطعی برق کاملاً از کار می‌افتند. برای مثال، شارژ یک خودروی برقی مانند با باتری ۹۰ کیلووات‌ساعتی در جایگاه سریع حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد و برد ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتری (بر اساس استاندارد WLTP) ارائه می‌دهد. اما با قطعی ۲ ساعته، راننده ممکن است با باتری خالی در جاده یا شهر بماند.

دمای بالای تابستان (تا ۴۵ درجه سانتی‌گراد در برخی شهرها) این مشکل را تشدید می‌کند. باتری‌های لیتیوم‌یونی در دماهای بالا دچار استرس حرارتی می‌شوند و شارژ مداوم در شرایط نامناسب می‌تواند عمر باتری را تا ۲۰ درصد کاهش دهد. هزینه تعویض باتری، که بسیار بالا است، برای مالکان ایرانی بار مالی سنگینی به همراه دارد. علاوه بر این، نبود سیستم خنک‌کننده فعال در برخی جایگاه‌های شارژ ایرانی، خطر آسیب به باتری‌ها را افزایش می‌دهد.

پیامدهای قطعی برق برای مالکان خودروهای برقی

قطعی برق نه‌تنها دسترسی به شارژ را مختل کرده، بلکه پیامدهای گسترده‌ای برای مالکان خودروهای برقی ایجاد کرده است.

رانندگانی که در جاده‌های بین‌شهری، به جایگاه‌های شارژ وابسته‌اند، در صورت قطعی برق ممکن است ساعت‌ها معطل شوند.

علاوه بر این، مالکان خودروهای برقی، که برد محدود (۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتر) دارند، به دلیل غیرقابل اعتماد بودن جایگاه‌ها، از سفرهای طولانی اجتناب می‌کنند.

در این بین باید اشاره کرد که رکود بازار خودروهای وارداتی، که پیش‌تر به دلیل قیمت‌های بالا با چالش مواجه بود، با این مشکلات زیرساختی تشدید شده است.

چالش‌های زیرساختی در ایران

ایران با کمبود جایگاه‌های شارژ مواجه است. بر اساس گزارش‌های وزارت صمت، تا پایان ۱۴۰۳ تنها حدود ۲۰۰ جایگاه شارژ سریع و کند در کل کشور نصب شده، که در مقایسه با تعداد خودروهای برقی بسیار اندک است. این جایگاه‌ها، که عمدتاً به شبکه برق شهری وابسته‌اند، در برابر قطعی‌های برق تابستان آسیب‌پذیرند. برای مثال، یک جایگاه شارژ سریع با توان ۱۰۰ کیلووات به منبع برق پایدار با ولتاژ ۴۰۰ ولت و جریان ۱۵۰ آمپر نیاز دارد، اما شبکه برق ایران، که با کمبود تولید (حدود ۱۰,۰۰۰ مگاوات در اوج مصرف) مواجه است، نمی‌تواند این تقاضا را به‌طور مداوم تأمین کند.

چه باید کرد؟

استفاده از انرژی خورشیدی برای تأمین برق جایگاه‌های شارژ می‌تواند وابستگی به شبکه برق را کاهش دهد. هزینه نصب پنل‌های خورشیدی برای یک جایگاه در بلندمدت مقرون‌به‌صرفه خواهد بود.

جایگاه‌ها می‌توانند از باتری‌های ذخیره‌ساز با ظرفیت ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلووات‌ساعت استفاده کنند تا در زمان قطعی برق، شارژ خودروها ادامه یابد.

توسعه جایگاه‌های شارژ در جاده‌های بین‌شهری و شهرهای بزرگ، با هدف حداقل یک جایگاه به ازای هر ۵۰ کیلومتر، می‌تواند اضطراب برد را کاهش دهد.

علاوه بر این تخصیص اولویت به جایگاه‌های شارژ در زمان‌های اوج مصرف برق، مشابه بیمارستان‌ها، می‌تواند از خاموشی‌ها جلوگیری کند.

چشم‌انداز مبهم خودروهای برقی در ایران

قطعی‌های مکرر برق، که در تابستان ۱۴۰۴ به دلیل گرمای شدید و کمبود تولید تشدید شده، جایگاه‌های شارژ خودروهای برقی را به کابوسی برای مالکان تبدیل کرده است. در حالی که دولت با آزادسازی واردات خودروهای برقی قصد داشت آلودگی هوا را کاهش دهد، زیرساخت‌های ضعیف و قطعی برق این هدف را به چالش کشیده است. مالکان خودروهای برقی، که با هزینه‌های گزاف این خودروها را خریداری کرده‌اند، حالا در گرمای طاقت‌فرسا با باتری‌های خالی و جایگاه‌های خاموش دست‌وپنجه نرم می‌کنند. آیا دولت می‌تواند با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پایدار، خودروهای برقی را از یک رویای لوکس به واقعیتی کاربردی تبدیل کند، یا این فناوری در ایران محکوم به شکست است؟

ایستگاه شارژ خودروهای برقی خودروهای برقی