مقایسه پهپادهای ایرانی با رقبای خارجی نشان می‌دهد ایران چه جایگاهی دارد و آیا در بین رقبا حرفی برای گفتن خواهد داشت؟
پهپادها (پرنده‌های هدایت‌پذیر از دور) به یکی از مهم‌ترین ابزارهای نظامی و غیرنظامی در جهان امروز تبدیل شده‌اند. این فناوری پیشرفته نه تنها در مأموریت‌های شناسایی و نظارت، بلکه در عملیات‌های رزمی و تهاجمی نیز کاربرد گسترده دارد. ایران به عنوان یکی از پیشگامان صنعت پهپادی در منطقه، با تلاش‌های مستمر و اتکا به توان داخلی، موفق به تولید طیف گسترده‌ای از پهپادهای شناسایی و رزمی شده است. در این مقاله، به بررسی و مقایسه پهپادهای ایرانی با نمونه‌های مطرح منطقه‌ای و جهانی پرداخته می‌شود.

پهپادهای ایرانی

ایران از دهه 1360 (در جریان جنگ تحمیلی) وارد عرصه طراحی و ساخت پهپاد شد و امروز به عنوان یکی از قدرت‌های پهپادی منطقه شناخته می‌شود. صنعت پهپادی ایران با تکیه بر توان داخلی و مهندسی بومی، توانسته است در شرایط تحریم‌های شدید، به دستاوردهای بزرگی دست یابد. برخی از مهم‌ترین پهپادهای ایرانی عبارتند از:

1. شاهد 129

پهپاد شاهد 129، یکی از مشهورترین پهپادهای ایرانی است که در سه نقش شناسایی، رزمی و نظارتی کاربرد دارد. این پهپاد با برد عملیاتی 1700 کیلومتر و مداومت پروازی 24 ساعته، توانایی حمل 8 بمب یا موشک هوشمند سدید را دارد. دقت بالا در هدف‌گیری و قابلیت عملیات طولانی‌مدت، شاهد 129 را به یکی از رقبای قدرتمند پهپادهای منطقه‌ای تبدیل کرده است.

2. مهاجر 6

مهاجر 6، نسل جدید پهپادهای مهاجر، یک پهپاد تاکتیکی-رزمی است که با سرعت 200 کیلومتر بر ساعت و برد عملیاتی 2000 کیلومتر، در مأموریت‌های نظامی و غیرنظامی کاربرد دارد. این پهپاد توانایی حمل 40 کیلوگرم تسلیحات هدایت‌شونده و برخورداری از سامانه‌های شناسایی پیشرفته را داراست. مهاجر 6 به دلیل توانایی‌های رزمی و شناسایی، در عملیات‌های مختلف نیروهای مسلح ایران به کار گرفته شده است.

3. شاهد 149 (غزه)

شاهد 149، با نام «غزه»، یکی از سنگین‌ترین و دوربردترین پهپادهای ایرانی است. این پهپاد با دهانه بال 21 متر، جرم 3100 کیلوگرم، برد عملیاتی 2000 کیلومتر و مداومت پروازی 35 ساعت، توانایی حمل 500 کیلوگرم تسلیحات را دارد. طراحی پیشرفته و قابلیت‌های رزمی این پهپاد، آن را به یک ابزار استراتژیک برای نیروهای مسلح ایران تبدیل کرده است.

4. فطرس

فطرس، بزرگ‌ترین پهپاد ایرانی است که با پهنای بال 16 متر، مداومت پروازی بین 16 تا 30 ساعت و برد عملیاتی 2000 کیلومتر، توانایی حمل انواع موشک‌های هوا به سطح و بمب‌های هدایت‌شونده را دارد. فطرس علاوه بر مأموریت‌های نظامی، قابلیت انجام عملیات غیرنظامی مانند دیده‌بانی مرزها، حفاظت از محیط زیست و کنترل ترافیک را نیز دارد.

پهپادهای منطقه‌ای: هند، پاکستان و ترکیه

کشورهای منطقه نیز طی سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در صنعت پهپادی انجام داده‌اند. هرچند برخی از این کشورها به ساخت پهپادهای بومی پرداخته‌اند، اما بسیاری از آنها همچنان وابسته به فناوری‌های خارجی هستند.

هند

هند با سابقه طولانی در صنایع هوافضا، پهپادهایی مانند راستوم-اچ و آئورا را توسعه داده است. پهپاد راستوم-اچ، با مداومت پروازی 24 ساعته و برد 1000 کیلومتر، برای مأموریت‌های شناسایی طراحی شده است. پهپاد آئورا نیز در حال توسعه است و با طراحی بال پرنده، شباهت‌هایی به پهپادهای رادارگریز پیشرفته نظیر RQ-170 آمریکایی دارد.

پاکستان

پاکستان از دهه 1980 فعالیت‌های پهپادی خود را آغاز کرده و تاکنون بیش از 30 نوع پهپاد طراحی و ساخته است. پهپادهای جاسوس و فلامینگو از جمله محصولات مطرح این کشور هستند. پهپاد جاسوس با برد 100 کیلومتر و مداومت پروازی 5 ساعت، در مأموریت‌های شناسایی استفاده می‌شود. پهپاد فلامینگو نیز با برد 200 کیلومتر و مداومت پروازی 8 ساعت، قابلیت‌های مشابهی دارد.

ترکیه

ترکیه با پهپاد آنکا، جایگاه خود را در صنعت پهپادی منطقه تثبیت کرده است. آنکا با برد 4896 کیلومتر، مداومت پروازی 24 ساعته و قابلیت رزمی، یکی از پیشرفته‌ترین پهپادهای ترکیه محسوب می‌شود. این پهپاد شباهت‌هایی به پهپادهای آمریکایی مانند پریدیتور دارد و از فناوری‌های اسرائیلی نیز بهره برده است.

مقایسه پهپادهای ایرانی با منطقه‌ای

با بررسی مشخصات پهپادهای ایرانی و منطقه‌ای، می‌توان به برتری‌های پهپادهای ایرانی در زمینه‌های زیر اشاره کرد:

1. برد عملیاتی: پهپادهای ایرانی مانند شاهد 149 و فطرس بردی به مراتب بیشتر از نمونه‌های منطقه‌ای دارند. برای مثال، برد عملیاتی فطرس 2000 کیلومتر است، در حالی که برد پهپاد راستوم-اچ هند تنها 1000 کیلومتر است.
2. مداومت پروازی: پهپادهای ایرانی مانند شاهد 149 و فطرس با مداومت پرواز بیش از 30 ساعت، از نمونه‌های منطقه‌ای مانند آنکا ترکیه (24 ساعت) پیشی می‌گیرند.
3. قابلیت رزمی: پهپادهای ایرانی توانایی حمل طیف گسترده‌ای از تسلیحات هوشمند را دارند. برای مثال، شاهد 129 قابلیت حمل 8 موشک هوشمند سدید را دارد، در حالی که بسیاری از پهپادهای منطقه‌ای فاقد چنین توانایی هستند.
4. طراحی و فناوری: پهپادهای ایرانی مانند غزه و فطرس از طراحی پیشرفته‌ای بهره می‌برند و توانایی شلیک موشک‌های هدایت‌شونده را دارند. این در حالی است که بسیاری از پهپادهای منطقه‌ای هنوز در مراحل ابتدایی توسعه چنین فناوری‌هایی هستند.

رقابت جهانی: ایران در برابر روسیه

در کنار کشورهای منطقه، مقایسه پهپادهای ایرانی با نمونه‌های روسی نیز جالب توجه است. روسیه به عنوان یکی از قدرت‌های نظامی جهان، پهپادهایی مانند اوریون و سوخو S-70 اوخوتنیک-بی را توسعه داده است.

اوریون

اوریون، نخستین پهپاد رزمی روسیه، با برد 300 کیلومتر و مداومت پروازی 24 ساعته، در مأموریت‌های شناسایی و رزمی کاربرد دارد. این پهپاد فاقد ارتباط ماهواره‌ای است و از نظر برد عملیاتی و قابلیت رزمی، از پهپادهای ایرانی مانند شاهد 129 و فطرس عقب‌تر است.

سوخو S-70 اوخوتنیک-بی

سوخو S-70 اوخوتنیک-بی، یک پهپاد رادارگریز نسل ششم است که با برد 6000 کیلومتر و وزن برخاست 20 تن، توانایی حمل 2 تن تسلیحات را دارد. هرچند این پهپاد از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند هوش مصنوعی بهره می‌برد، پهپادهای ایرانی مانند غزه و فطرس نیز در زمینه برد و قابلیت رزمی رقابت قابل‌توجهی با آن دارند.

نتیجه‌گیری

ایران با تکیه بر توان داخلی و مهندسی بومی، توانسته جایگاه خود را به عنوان یکی از قدرت‌های پهپادی منطقه تثبیت کند. پهپادهای ایرانی در بسیاری از زمینه‌ها مانند برد عملیاتی، مداومت پروازی و قابلیت رزمی از رقبای منطقه‌ای پیشی گرفته‌اند و حتی در رقابت با برخی نمونه‌های جهانی، عملکرد قابل‌توجهی داشته‌اند.

این دستاوردها نشان‌دهنده تلاش مستمر متخصصان ایرانی در توسعه فناوری‌های پیشرفته و تأمین امنیت ملی کشور است. با ادامه این مسیر، ایران می‌تواند به یکی از بازیگران اصلی صنعت پهپاد در جهان تبدیل شود و نقش مهمی در تحولات نظامی و فناوری آینده ایفا کند.