از امروز، طرح آزمایشی حذف کارت سوخت در یکی از جایگاه‌های عرضه بنزین تهران کلید می‌خورد. این طرح، بخشی از برنامه جدید دولت برای اصلاح نحوه توزیع سوخت و مقابله با قاچاق است.

طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۴، دولت موظف شده ظرف چهار ماه، اجرای آزمایشی طرح حذف کارت سوخت را آغاز کند. این تصمیم در تبصره ۳، جزء ۲، بند ت قانون بودجه آمده و با هدف کاهش قاچاق سوخت و ساده‌سازی فرایند سوخت‌گیری طراحی شده است.

این طرح چگونه اجرا می‌شود؟

بر اساس آنچه اعلام شده، فرآیند جدید به این صورت خواهد بود:

1. حذف تدریجی کارت‌های سوخت که در حال حاضر در هر جایگاه استفاده می‌شود.
2. انتقال سهمیه سوخت افراد به کارت‌های بانکی‌شان.
3. نصب یک اپلیکیشن (برنامه موبایلی) روی گوشی هوشمند افراد برای فعال کردن سهمیه سوخت هنگام حضور در جایگاه سوخت.
4. ارتباط اپلیکیشن با جایگاه سوخت از طریق اینترنت؛ پس از برقراری این ارتباط، سهمیه فعال می‌شود و امکان سوخت‌گیری فراهم خواهد شد.

چالش‌های احتمالی

در ظاهر، این طرح می‌تواند گامی رو به جلو در ساده‌سازی روند سوخت‌گیری باشد، اما کارشناسان به برخی نقاط ضعف و چالش‌ها اشاره کرده‌اند:

• بسیاری از مردم، به‌ویژه در مناطق دورافتاده، دسترسی به گوشی هوشمند یا اینترنت پایدار ندارند.
• در برخی نقاط، قطع و وصل اینترنت می‌تواند اجرای این طرح را مختل کند.
• هنوز مشخص نیست جایگزینی کامل کارت سوخت با اپلیکیشن تا چه حد قابل‌اعتماد است، به‌خصوص برای کسانی که با فناوری آشنا نیستند.

راهکارهای مکمل برای مدیریت مصرف

برخی کارشناسان پیشنهاد می‌دهند که برای کاهش مصرف سوخت و جلوگیری از قاچاق، بهتر است به‌جای افزایش ناگهانی قیمت بنزین، قیمت‌گذاری پلکانی برای مصرف بیش از سهمیه انجام شود؛ درست مانند مدل فعلی تعرفه برق.

به این صورت که:

• تا یک سقف مشخص (سهمیه)، سوخت با قیمت یارانه‌ای ارائه شود.
• از آن به بعد، قیمت سوخت به‌صورت پله‌ای افزایش یابد. مثلاً:
  • ۲۰ لیتر اول: قیمت یارانه‌ای
  • ۲۰ تا ۵۰ لیتر اضافه‌تر: قیمت متوسط
  • بیش از ۵۰ لیتر اضافه: قیمت آزاد یا بیشتر

این مدل باعث می‌شود کسانی که مصرف بالاتری دارند، هزینه بیشتری هم بپردازند. در مقابل، افرادی که مصرفشان کمتر است، از مزایای قیمت پایین‌تر بهره‌مند می‌شوند.

جمع‌بندی

در مجموع، طرح حذف کارت سوخت و استفاده از اپلیکیشن برای سوخت‌گیری، یک تحول مهم در نظام توزیع سوخت کشور به شمار می‌رود. با این حال، اجرای موفق آن نیازمند زیرساخت مناسب، آموزش عمومی و دسترسی عادلانه به ابزارهای دیجیتال است. اگر چالش‌ها به درستی مدیریت نشوند، ممکن است طرح به جای بهبود، باعث سردرگمی بیشتر مردم شود.

فارس