در روزهای گذشته، انجمن خودروسازان ایران با ارسال دو نامه پیاپی به رئیس‌جمهور، مخالفت خود را با تصمیم وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت) برای کاهش یکباره تعرفه واردات خودرو اعلام کرد. موضوعی که باعث واکنش‌های فراوانی در رسانه‌ها و بین فعالان اقتصادی شده است.
اما واقعاً چرا خودروسازان با کاهش تعرفه واردات خودرو مخالف‌اند؟ آیا این مخالفت به معنای دفاع از انحصار در بازار خودرو است؟ یا نگرانی‌هایی واقعی در پشت این ماجرا وجود دارد؟ بیایید کمی ساده و شفاف‌تر به ماجرا نگاه کنیم.
۱. ماجرا از کجا شروع شد؟
وزارت صمت به‌تازگی پیشنهادی برای کاهش نرخ سود بازرگانی و حقوق گمرکی خودروهای وارداتی به دولت ارائه کرده است. در این طرح، قرار است تعرفه واردات برخی خودروها از حدود ۵۵ درصد به ۲۰ درصد کاهش پیدا کند؛ موضوعی که به گفته بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت، می‌تواند تأثیر زیادی روی بازار خودرو و تولید داخلی بگذارد.
۲. واکنش سریع خودروسازان: دو نامه، یک دغدغه
انجمن خودروسازان ایران با امضای دبیر این انجمن، آقای احمد نعمت‌بخش، دو نامه به رئیس‌جمهور فرستاده است:
- نامه اول: درخواست برای توقف تصمیم‌گیری عجولانه در کاهش تعرفه واردات و دادن فرصت ۳ ساله به صنعت خودرو برای ارتقا.
- نامه دوم: تأکید بر غیرقانونی بودن کاهش تعرفه بدون نظرخواهی از ذی‌نفعان و هشدار نسبت به اثرات منفی این تصمیم بر سرمایه‌گذاری در تولید داخلی.
۳. خودروسازان دقیقاً چه می‌گویند؟
در گفت‌وگویی با دبیر انجمن، این نکات مهم مطرح شد:
- مخالف تعرفه ۱۰۰ درصدی نیستیم.
برخلاف تصوری که بعضی رسانه‌ها ایجاد کرده‌اند، خودروسازان نمی‌خواهند تعرفه واردات خودرو ۱۰۰ درصد باقی بماند. بلکه تأکید دارند کاهش تعرفه باید تدریجی و برنامه‌ریزی‌شده باشد، نه ناگهانی.
- کاهش ناگهانی تعرفه واردات خودرو چه عواقبی دارد؟
به گفته نعمت‌بخش، اگر تعرفه‌ها ناگهان ۸۰ درصد کاهش یابد، واردات خودرو و قطعات بسیار ارزان‌تر خواهد شد و در نتیجه:
-
- کارخانه‌ها نمی‌توانند با قیمت‌های پایین رقابت کنند.
- مونتاژ و تولید داخلی به‌شدت آسیب می‌بیند.
- بسیاری از خطوط تولید احتمالاً تعطیل خواهند شد.
۴. اشکالات قانونی مطرح‌شده توسط خودروسازان
خودروسازان در نامه دوم خود چند نکته مهم قانونی را یادآور شده‌اند:
- وزارت صمت پیش از ارائه پیشنهاد کاهش تعرفه، باید نظر انجمن‌های تخصصی، شرکت‌های خودروسازی و اتاق بازرگانی را جویا می‌شد، اما این کار انجام نشده.
- طبق قوانین مربوط به بهبود محیط کسب‌وکار، هرگونه تغییر مهم باید با مشارکت ذی‌نفعان بررسی شود.
۵. آیا این تصمیم با شعار سال هماهنگ است؟
سال ۱۴۰۴ از سوی رهبری به‌عنوان “سال سرمایه‌گذاری برای تولید“ نام‌گذاری شده است. خودروسازان معتقدند:
کاهش ناگهانی تعرفه واردات، نه‌تنها به تولید کمک نمی‌کند، بلکه باعث بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران داخلی خواهد شد.
وقتی سرمایه‌گذاران احساس کنند حمایت دولت از تولیدکننده داخلی کاهش یافته، انگیزه‌ای برای توسعه و سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو نخواهند داشت.
۶. صنعت خودرو هنوز با چالش‌های بزرگ روبروست
به گفته نعمت‌بخش، تولید خودرو در کشور هنوز مشکلات زیادی دارد، از جمله:
- قیمت‌گذاری دستوری
- هزینه بالای مواد اولیه نسبت به بازار جهانی
- پیچیدگی در تخصیص ارز برای واردات قطعه
- زیان انباشته بسیاری از خودروسازان
در چنین شرایطی، کاهش شدید تعرفه واردات، فشار بیشتری بر تولیدکنندگان وارد می‌کند.
نتیجه‌گیری نهایی
خلاصه ماجرا این است که:
- خودروسازان مخالف کاهش تعرفه نیستند، اما می‌گویند کاهش باید مرحله‌به‌مرحله انجام شود.
- تصمیم فعلی وزارت صمت بدون مشورت با فعالان صنعت بوده و از نظر قانونی هم ایراد دارد.
- کاهش ناگهانی تعرفه، با شعار “سرمایه‌گذاری برای تولید” در تضاد است و می‌تواند تولید داخلی را تضعیف کند.
در نهایت، به‌نظر می‌رسد که برای حفظ تعادل در بازار خودرو ایران، باید میان حمایت از مصرف‌کننده و پشتیبانی از تولید داخلی، یک مسیر منطقی و تدریجی انتخاب شود — نه تصمیمات ناگهانی و بدون پشتوانه.
source