صنعت خودروسازی کشور بریتانیا، با وجود فراز و نشیبهای فراوان و کاستیهای متعدد حتی از سوی برترین برندهای خودروسازی این کشور، همواره به عنوان یکی از تاثیرگذارترین کشورهای خودروساز سگمنت سایز کوچک کاربردی روزمره در تاریخ جهان شناخته میشود.
اگرچه برای خودرو دوستان، نام کشور بریتانیا معادل برندهایی چون بنتلی، رولزرویس، استن مارتین، جگوار و لندروور است، اما بدون تردید هیچ یک به اندازه مدل مینی (Mini) خاص، ماندگار و شناخته شده نیست. خودرو مورد بررسی یک نسخه موریس مینی 1275 GT مدل 1970 است که تنها یکی از دهها مدل از خانواده مینی تولید شده از دهه 1960 تا 2000 را شامل میشود.
دار و دسته مینی
بدون تردید خانواده مینی یکی از پیچیدهترین، گستردهترین و گُنگترین تاریخچهها را در میان خودروهای تولید شده در تاریخ خودروسازی جهان دارد. این خودرو در بازه چهل سال و تنها در یک نسل واحد بر خط تولید قرار داشت اما در همین دوران از سوی سه خودروساز بریتانیایی بریتیش موتور (BMC)، بریتیش لیلاند و گروه روور، در هفت سری تولیدی مختلف (از مارک 1 تا مارک 7) به تولید رسید.
از آن گذشته، خانواده مینی سابقه حضور طولانی در سایر نقاط دنیا نظیر استرالیا، نیوزلند، تایلند، مالزی، اسلووانی، اسپانیا، آفریقا، پرتغال و ایتالیا داشت. در نتیجه مدل مینی از سوی برندهای مختلف دیگری دیگری چون اینوچنتی، آستین، روور، لیلاند، موریس، رایلی و وُلزلی نیز به تولید رسیده است.
638804189181222841.jpg)
نمونه مورد بررسی اما مینی مدل 1970 است. پس این خودرو در دوران تملک مدل مینی از سوی شرکت خودروسازی بریتیش لیلاند (1968 تا 1986) به تولید رسید. پس این خودرو باید از سری مارک 3 (MK III/از 1969 تا 1976) به حساب آید. اما با نظر به این که تیپ خاص 1275 GT به موازات نسخه کلابمن (Clubman) از سال 1969 تا 1980 روانه بازار شد، این خودرو از نظر همپوشانی تاریخی، با سری مارک 3 و مارک 4 مینی هم دوره بوده است.
طراحی موریس مینی 1275 GT
زمانی که به یک نسخه کلاسیک سری مینی نگاه میکنید، نباید به دنبال تمایزهای طراحی بارزی در این خودرو باشید. به عبارت دیگر، این خودرو در بازه تولید 40 ساله خود با وجود این که در 7 سری مختلف به تولید رسیده است، تمایزهای میان هر سری از آنها از دیدگاه طراحی به اندازهای کوچک و نامحسوس است که تشخیص یکی از مدلها بر اساس سبک طراحی و منتصب کردن آن به یکی از سریهای بخصوص مینی، کاری به واقع غیر ممکن است.
638804189336119612.jpg)
تصور کنید که مینی در چهار دهه تولید با هفت سری مجزا، همگی از یک سری المانهای طراحی بخصوص بهره گرفتهاند. حتی در میان نسخههای تولیدی سه خودروسازی که مسئولیت تولید مینی در بازه 40 ساله را عهدهدار بودهاند، تفاوت به اندازهای اندک است که نمیتوان بدون بررسی جزئیات و دقت در تمایزها، مدل تولیدی و شرکت تولید کننده خودرو را حدس زد.
در نتیجه ساختار شکل دهنده خودرو مورد بررسی، یک جفت چراغدایرهای جلو قرار گرفته در دل جلوپنجره کرومی، سپر باریک کرومی جلو، ساختار 3 در بدنه، شیشههای جانبی بسیار بزرگ، چراغهای عقب عمودی و جثه بسیار کوچک است که تقریبا در تمامی نسخههای تولیدی سری کلاسیک مینی شاهد آن هستیم.
اما اگر به خاطر داشته باشید، تاکید کردیم که نمونه مورد بررسی در حقیقت نسخه 1275 GT است. از این رو چراغهای قرار گرفته در ساختار جلوپنجره کرومی آن با خطوط افقی متعدد و مزین به لوگوتایپ GT، نه تنها تمایز فاحشی با مینی سری مارک 3 هم دوره دارد، بلکه به مراتب خشنتر و اسپرتتر جلوه میکند. بدون تردید سنت شکن ترین بخش طراحی نسخه GT، ادغام چراغهای جلو با ساختار جلوپنجره است. سبک طراحی که در هیچ یک از مینیهای سری کلاسیک شاهد آن نیستیم چرا که در تمامی مینیهای معمولی، قاب جلوپنجره از چراغها کاملا جدا و مستقل است.
میدانیم که مینی (حداقل در نسخه کلاسیک) یک خودرو بسیار جمع و جور از سواریهای سگمنت A یا خودروهای شهری (City Car) است که از دیدگاه ابعاد تقریبا با سگمنت کی کار (Kei Car) ژاپن برابری میکند. اما تا زمانی که ابعاد 3181×1410×1346 میلیمتری خودرو سوار بر فاصله محورهای 2038 ملیمتری آن را درک نکنید، نمیتوانید تصور کنید که این خودرو تا چه اندازه کوچک و فشرده است.
638804189454780201.jpg)
طراحی کابین موریس مینی 1275 GT
شاید در زمان عرضه، ظرفیت استاندارد نشیمن مینی برابر با 5 نفر اعلام شده باشد اما ابعاد اتاق این خودرو به اندازهای کوچک است که اگر دو فرد بالغ در ردیف دوم نشیمن آن جای بگیرند، خوش شانسی به حساب میآید. بنابراین باید ظرفیت واقعی را برابر با 4 نفر در نظر گرفت. از آن گذشته، ابعاد 116 لیتری صندوق عقب خودرو شاید به سختی بتواند یک چمدان سایز بزرگ مسافرتی را در خود جای دهد، پس سفرهای بین شهری خانوادگی با موریس مینی را به طور کامل فراموش کنید.
نمای داشبرد از دو دریچه خروجی بخاری و نشانگرهای دایرهای سه قلو به همراه پنل کنترل بخاری تشکیل شده است. نه خبری از سیستم تهویه (کولر) است و نه بالابرهای دستی یا امکانات رفاهی و تجملاتی و حتی تریم تزئیناتی چشمگیر. مینی یک خودرو درون شهری روزمره بسیار کوچک است که ویژه بازار کشورهای دارای خیابانهای باریک و فضای پارک کم طراحی و تولید شده است. در نتیجه از دیدگاه تناسب با فضای پارک اندک و خیابانهای تنگ و تاریک کشورهایی چون بریتانیا، ایتالیا و ژاپن، همخوانی بسیار خوبی دارد.
نسخه مورد بررسی در فرایند بازسازی از پوشش چرمی مارون رنگ برای صندلیها و رودریها بهره گرفته است که در تضاد با رنگ مشکی کفپوش و متریال شکل دهنده کابین، جلوه بصری گرم و دلنوازی به همراه دارد. غربیلک سه شاخه سوراخدار بسیار کوچک خودرو نیز یکی از جذابترین المانهای به کار رفته در کابین نسخه GT است.
638804189605491744.jpg)
مشخصات فنی موریس مینی 1275 GT
تمام مدلهای مینی به هنگام عرضه ابتدایی با پیشرانه 1.0 لیتری چهار سیلندر 38 اسب بخاری روانه بازار شدند. اما مدل GT مجهز به پیشرانه 1.3 لیتر (1275 سیسی) با ضریب تراکم 8.8:1، اسپرتترین و توانمندترین نسخه عرضه شده است که با سیستم سوپاپبندی OHV (8 سوپاپ) و مجهز به سیستم سوخترسانی تک کاربراتور، 58 اسب بخار توان و 95 نیوتون.متر گشتاور را به صورت همزمان در دور 5500 به تولید میرساند.
این رقم حتی در مقایسه با خودروهای ضعیف تولید داخل نیز یک شوخی به حساب میآید. اما نباید از یاد ببرید که موریس مینی GT تنها در حدود 650 کیلوگرم وزن دارد. با چنین وزن کمی حتی در صورت حمل ظرفیت کامل 4 سرنشین، وزن نهایی به یک تن نیز نمیرسد. با وجود این که خودرو به یک گیربکس 4 سرعت دستی تجهیز شده است، شتاب اولیه به واسطه گشتاور بسیار کم و حجم بسیار پایین پیشرانه در حدود 15 ثانیه است که البته با در نظر گرفتن سال ساخت، نوع کاربری و بازار هدف، همچنان قابل احترام به حساب میآید.
طراحی فنی پیشرانه و گیربکس یکی از جذابترین بخشهای شکل دهنده مینیهای کلاسیک است. به این ترتیب که گیربکس در ساختار ترنساکسل (Trans Axle) مستقیما در زیر بلوک پیشرانه قرار دارد و در بسیاری از مدلها، روغن روان کننده موتور و گیربکس به صورت مشترک میان این دو بخش استفاده میشود. هدف از این سبک طراحی ارائه یک ستاپ بسیار فشرده و بسیار کوچک بوده است که در خصوص خانواده مینی، با موفقیت ایفای نقش میکند.
سیستم تعلیق در محور جلو از نوع جناغی دوبل مستقل و در محور عقب از نوع بازو کشنده (Trailing Arm/چیزی شبیه به سیستم تعلیق مکفرسون) است که در کنار نقطه ثقل بسیار پایین خودرو، سواری پایدار و چسبندگی خوبی را در پیچ به نمایش میگذارد. اما باید در نظر داشته باشید که ساختار کلی خودرو به هیچ عنوان اسپرت و چالش برانگیز نیست.
638804189794500774.jpg)
راند نهایی با موریس مینی 1275 GT
خانواده کلاسیک مینی (هفت سری کلاسیک از 1959 تا 2000) همگی در رده خودروهای پرچمدار، ماندگار و به اصطلاح عمومی، نماد (Icon) صنعت خودروسازی بریتانیا به حساب میآیند و جایی در کنار خودروهای مشابه همچون سیتروئن 2CV و فولکس واگن بیتل در تاریخ خودروسازی جهان قرار میگیرند.
مینی کلاسیک خودرو چندان چالاک و اسپرتی نیست اما ابعاد بسیار جمع و جور، وزن کم و جثه بسیار ظریف آن احساس منحصر به فردی از رانندگی را در اختیار سرنشینان قرار میدهد. حال و هوایی که دقیقا در نقطه مقابل و در تضاد کامل با حس و حال رانندگی با یک کوپه فول سایز آمریکایی شش متری دهه شصت میلادی است.
عکاس: محمدرضا اناری
source