حتماً برای شما هم پیش آمده که از کنار خودروهای دودزا و قدیمی رد شده‌اید و با خودتان فکر کرده‌اید: «چرا هنوز این ماشین‌ها اجازه تردد دارند؟» خب، ماجرا فقط به ظاهر قدیمی خودروها مربوط نیست؛ بحث اصلی به چیزی مهم‌تر یعنی آلودگی هوا و ایمنی تردد برمی‌گردد.
براساس قانون هوای پاک که چند سالی‌ست تصویب شده، همه مالکان خودروها—چه سبک، چه سنگین، چه موتورسیکلت—موظف‌اند بعد از رسیدن خودروشان به سن فرسودگی، آن را از رده خارج کنند. اما این که دقیقاً چه خودرویی “فرسوده” حساب می‌شود، قصه‌اش مفصل‌تر از فقط سن خودروست.
داستان قانون از کجا شروع شد؟
در سال ۱۳۹۷، آیین‌نامه‌ای براساس ماده ۸ قانون هوای پاک تصویب شد که می‌گفت خودروها وقتی به سن مشخصی برسند، باید از رده خارج شوند. این سن بر اساس نوع خودرو تعیین می‌شد. اما در سال ۱۳۹۹، این قانون با شکایت برخی افراد به دیوان عدالت اداری رسید و آنجا اعلام شد که این مصوبه مشکل دارد، چون فقط سن نمی‌تونه ملاک فرسودگی باشه. مثلاً ممکنه ماشینی ۱۵ سال کار کرده باشه اما سالم، کم‌مصرف و بدون آلودگی باشه. به همین خاطر، دیوان گفت که فقط سن نباید معیار اصلی باشه و این قانون را باطل کرد.
قانون جدید از خرداد ۱۴۰۰ چه می‌گوید؟
در آیین‌نامه جدید که در خرداد ۱۴۰۰ به تصویب رسیده، معیار اصلی برای فرسوده شدن خودروها ترکیبی از سن خودرو و معاینه فنی است. یعنی چی؟ یعنی اول بررسی می‌کنن که خودرو چند سالشه، بعد می‌سنجن که آیا در آزمون‌های معاینه فنی قبول میشه یا نه.
طبق قانون جدید:
- سن مرز فرسودگی برای خودروهای شخصی: ۱۵ سال
- اگر خودرو بین ۱۵ تا ۲۰ سال سن داشته باشه: باید سالانه دو بار معاینه فنی بگیره.
- اگر خودرو بالای ۲۰ سال سن داشته باشه: باید سه بار در سال برای معاینه فنی اقدام کنه.
- اگر خودرویی دو بار پشت سر هم در معاینه فنی رد بشه: رسماً فرسوده محسوب میشه.
نکته مهم: این قانون فقط برای خودروهای شخصی نیست. برای تمام انواع وسایل نقلیه، مثل خودروهای عمومی، تاکسی‌ها، کامیون‌ها و حتی موتورسیکلت‌ها هم مصداق داره.
تکالیف نهادهای دولتی چیست؟
در آیین‌نامه جدید، وظایف روشنی برای دستگاه‌های مختلف تعیین شده:
- وزارت کشور و نیروی انتظامی موظفند زیرساخت‌هایی رو فراهم کنن تا اجرای این قانون به‌درستی انجام بشه.
- پلیس راهور (راهنمایی و رانندگی) هم مسئول برخورد با خودروهای فرسوده در حال تردد شده. یعنی اگه خودرویی که فرسوده محسوب میشه در خیابون دیده بشه، جریمه روزانه می‌گیره، درست مثل خودروهایی که به محدوده طرح ترافیک بدون مجوز وارد می‌شن.
چرا این قانون اهمیت داره؟
- کاهش آلودگی هوا: خودروهای فرسوده یکی از اصلی‌ترین منابع آلاینده‌ها هستن.
- افزایش ایمنی: این خودروها معمولاً از نظر فنی فرسوده و ناایمن هستن.
- کاهش مصرف سوخت: ماشین‌های قدیمی مصرف بالایی دارن و به اقتصاد خانواده هم فشار میارن.
جمع‌بندی
اگر خودرویی دارید که سنش از ۱۵ سال گذشته، باید حتماً معاینه فنی رو جدی بگیرید. چون با قانون جدید، فقط قدیمی بودن خودرو مهم نیست؛ بلکه عملکردش توی آزمون‌های معاینه فنی هم نقش تعیین‌کننده‌ای داره. پس قبل از اینکه جریمه بشید یا خودروتون ممنوع‌التردد بشه، بهتره از سلامت فنی اون مطمئن بشید.
در نهایت، این قوانین فقط برای اعمال محدودیت نیستن؛ هدف اصلی، حفظ سلامت خود ما و شهرمون هست. ماشین خوب، ماشینیه که هم ایمن باشه، هم کم‌مصرف و هم کم‌آلاینده.
source