در دوم فوریه 2013، محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت ایران، جنگنده‌ای را با نام قاهر-313 (Qaher-313) رونمایی کرد که به‌عنوان یک هواپیمای “فوق مدرن” معرفی شد.این رونمایی در جریان جشن‌های دهه فجر، به‌عنوان نمادی از پیشرفتهای علمی و دفاعی ایران در دوران پس از انقلاب اسلامی انجام شد. این جنگنده که به‌طور کامل توسط متخصصان ایرانی طراحی و ساخته شده است، از سوی مسئولان نظامی ایران به‌عنوان یک دستاورد بزرگ و نشانه‌ای از توانایی‌های علمی و دفاعی کشور معرفی شد. با این حال، از همان ابتدا، این هواپیما با انتقادهای گسترده‌ای از سوی کارشناسان بین‌المللی مواجه شد که صحت ادعاهای مطرح‌شده درباره قابلیت‌های آن را زیر سؤال بردند.
ایران ادعا کرد که قاهر-313 یک جنگنده استتارگر (Stealth) با قابلیت پرواز در ارتفاعات پایین، حمل سلاح‌های پیشرفته و فرار از رادارهای دشمن است. در این مقاله، به بررسی دقیق این جنگنده از جنبه‌های طراحی، قابلیت‌های فنی، واکنش‌های بین‌المللی، و جایگاه آن در برنامه‌های دفاعی ایران خواهیم پرداخت.
طراحی و ظاهر: جنگنده‌ای با طراحی غیرعادی
قاهر-313 در مراسم رونمایی، با طراحی چشمگیر و متفاوتی معرفی شد. ظاهر این هواپیما به شدت غیرمعمول بود؛ از ابعاد کوچک تا خطوط تیز و زاویه‌دار بدنه که تلاش داشت آن را به یک جنگنده پیشرفته استتارگر شبیه کند. وزیر دفاع وقت ایران، احمد وحیدی، اعلام کرد که قاهر-313 دارای سطح مقطع راداری (Radar Cross Section) بسیار کوچک است که باعث می‌شود شناسایی آن توسط رادارهای دشمن دشوار باشد.
طراحی ظاهری این جنگنده، با ابعاد کوچک، دماغه کوتاه و ورودی‌های هوای بسیار کوچک، توجه‌ها را به خود جلب کرد. اما کارشناسان خارجی، طراحی آن را مورد انتقاد قرار دادند. دیوید چنچیوتی، تحلیل‌گر برجسته هوانوردی، طراحی قاهر-313 را “غیرقابل‌قبول از نظر آیرودینامیکی” توصیف کرد اما ایران در گام نخست یک پهپاد براساس این جنگنده ساخت و به حالت عملیاتی درآورده است. او به مشکلاتی مانند اندازه بسیار کوچک ورودی‌های هوا، فقدان نازل موتور و طراحی کابین ساده اشاره کرد. کابین قاهر-313 بیشتر شبیه هواپیماهای خصوصی کوچک بود تا یک جنگنده پیشرفته.
همچنین، کیفیت پایین مواد استفاده‌شده در ساخت این هواپیما مورد توجه منتقدان قرار گرفت. شیشه کابین به‌طور خاص، شفافیت بسیار کمی داشت و نشان‌دهنده نقص در فرآیند تولید بود. برخی منتقدان معتقد بودند که طراحی ظاهری این جنگنده بیشتر شبیه به مدل‌های ساختگی (Mock-up) است تا یک نمونه واقعی عملیاتی. البته در همان ابتدا هم گفته شد که نسخه معرفی شده نمونه اولیه قاهر است و تغییرات بیشتری خواهد داشت.
قابلیت‌های فنی
قاهر-313 دارای قابلیت‌های پیشرفتهای است؛ از جمله امکان پرواز در ارتفاعات پایین، توانایی حمل سلاح‌های پیشرفته ساخت داخل، و قابلیت فرار از رادارهای دشمن. وزیر دفاع در زمان رونمایی اعلام کرد که این جنگنده قادر به انجام مأموریت‌های تهاجمی و دفاعی است و می‌تواند اهداف زمینی را مورد حمله قرار دهد و با هواپیماهای دشمن درگیر شود.
ایران همچنین ویدئویی از پرواز قاهر-313 منتشر کرد، اما دیوید چنچیوتی این ویدئو را بیشتر شبیه به پرواز یک مدل کنترل از راه دور دانست تا یک جنگنده واقعی. شاید کارشناسان خارجی فقط چیزی را دیده‌اند که مسئولان نظامی کشور می‌خواستند ببینند و بخش بزرگی از این پروژه‌ها معمولا محرمانه باقی می‌ماند.
واکنش‌های بین‌المللی
رونمایی از قاهر-313 واکنش‌های گسترده‌ای را در سطح بین‌المللی به دنبال داشت. تال اینبار، کارشناس هوافضای اسرائیلی، اظهار داشت که طراحی این هواپیما بیشتر شبیه به یک مدل ساخته‌شده از فایبرگلاس یا مقوا است تا یک هواپیمای واقعی. اما واقعیت ممکن است چیز دیگری باشد!
مجید بکایی جانشین وزیر دفاع ایران در پاسخ به ماکت بودن و عدم توانایی ساخت هواپیما در ایران، گفت: «وقتی جنگنده رونمایی شد دشمن ابتدا می‌گفت که ماکت و مقوا است و بعد تجزیه و تحلیل کردند و گفتند ایران آن را برای مقابله با بالگردها طراحی کرده است؛ زیرا نقاط قوت ما قایق‌های تندروست و دشمن برای مقابله با آن از بالگرد استفاده می‌کند و آن‌ها تحلیل کردند که این جنگنده با تکنولوژی گراند افکت قادر است در یکی دو متری سطح آب پرواز کند و بالگردهایشان را بزند…»
جایگاه در برنامه‌های دفاعی ایران
ایران همواره تلاش کرده است که توانایی‌های نظامی خود را به‌عنوان بخشی از سیاست‌های بازدارندگی به نمایش بگذارد. قاهر-313 نیز در همین راستا معرفی شد. محمود احمدی‌نژاد در مراسم رونمایی اعلام کرد که این جنگنده نشان‌دهنده توانایی‌های بالای دانشمندان ایرانی است و تولید آن، نتیجه اراده ملی و تلاش برای استقلال علمی کشور است.
از جمله ویژگی‌های این هواپیما در این گزارش‌های منتشر شده می‌توان به این موارد اشاره کرد؛
از دو ورودی و مکنده هوا برای رساندن اکسیژن به موتور استفاده شده است؛ با توجه به زاویه غیر مستقیم ورودی هوا نسبت به موتور، بازتاب راداری آن کاهش یافته، و آن را زاویه‌دار ساخته‌اند تا بتواند انرژی موجی رادار را جذب کند، همانند آن چیزی که در اف۳۵ لایتنینگ۲ دیده می‌شود. گازهای داغ خروجی موتور قبل از خروج با هوای خنک مخلوط می‌شوند، تا تأثیر گرمایی بر سطح هواپیما کاهش یابد.
از مواد جاذب-راداری در بدنه استفاده شده است، تا انرژی موجی را جذب و بازتاب راداری آن کاهش یابد. با توجه به طول و ارتفاع کم ۱۶ و ۴ متری که برآورد شده است، هواپیما دارای دو محفظه با ظرفیت دو بمب ۲۰۰۰ پوندی، یا تعداد بیشتری موشک هوابه‌سطح، یا حداقل ۶ موشک هوابه‌هوا در رستهٔ آر-۷۷ یا پی‌ال-۱۲ است.
قاهر-313 بدون شک یکی از پروژه‌های بحث‌برانگیز نظامی ایران است که به‌عنوان نمادی از توانایی‌های علمی و دفاعی کشور معرفی شد.
source