قیمت بنزین هواپیما 18 برابر شد/ منتظر گرانی بنزین خودرو باشیم؟
با جهش بی‌سابقه قیمت بنزین هواپیما از ۶۰۰ تومان به بیش از ۱۱ هزار تومان، زمزمه‌هایی از آغاز موج افزایش قیمت حامل‌های انرژی در کشور به گوش می‌رسد و این پرسش مطرح می‌شود که آیا این گام نخست برای گرانی بنزین، گازوئیل و سایر سوخت‌ها خواهد بود؟
به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، در تازه‌ترین تحولات اقتصادی کشور، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در نامه‌ای رسمی اعلام کرد که از اول فروردین‌ماه ۱۴۰۴، نرخ هر لیتر سوخت هواپیما برای شرکت‌های هواپیمایی داخلی از ۶۰۰ تومان به ۱۱۰,۰۳۰ ریال (معادل ۱۱,۰۰۳ تومان) بدون احتساب مالیات بر ارزش افزوده افزایش می‌یابد. این جهش قیمتی که معادل ۱,۷۳۳ درصد افزایش است، سوخت هواپیما را بیش از ۱۸ برابر گران‌تر کرده و شوکی بزرگ به صنعت هوانوردی وارد ساخته است. این تغییر بر اساس دستور قانون بودجه و محاسبه ۳۰ درصد نرخ خرید سوخت از پالایشگاه اعمال شده و به نظر می‌رسد سرآغاز تغییراتی گسترده‌تر در سیاست‌گذاری انرژی کشور باشد.
این افزایش بی‌سابقه، که از مبلغ ناچیز ۶۰۰ تومان به بیش از ۱۱ هزار تومان رسیده، تنها به سوخت هواپیما محدود نیست؛ بلکه گمانه‌زنی‌هایی را درباره احتمال گرانی سایر حامل‌های انرژی، از جمله بنزین، گازوئیل و حتی گاز خانگی، برانگیخته است. کارشناسان معتقدند این اقدام می‌تواند «گاو اول» یک برنامه جامع برای آزادسازی قیمت سوخت در ایران باشد، سیاستی که سال‌هاست در محافل اقتصادی بحث‌برانگیز بوده و حالا به نظر می‌رسد در حال اجرایی شدن است.
سوخت، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین هزینه‌های عملیاتی پروازها، حالا با این افزایش قیمت فشار مضاعفی بر شرکت‌های هواپیمایی وارد می‌کند. فعالان این صنعت هشدار داده‌اند که بدون حمایت دولت، افزایش قیمت بلیت هواپیما یا حتی کاهش پروازها در مسیرهای کم‌درآمد اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. اما فراتر از هوانوردی، این تصمیم پیامدهای گسترده‌تری برای کل اقتصاد کشور به همراه دارد.
تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که دولت با این اقدام در حال آزمایش واکنش عمومی و آماده‌سازی بستر برای اصلاحات بزرگ‌تر در حوزه یارانه‌های انرژی است. ایران سال‌هاست که یکی از بزرگ‌ترین پرداخت‌کنندگان یارانه سوخت در جهان محسوب می‌شود که این یارانه به دلیل ثابت نگه داشتن قیمت حامل‌های انرژی در شرایط تورمی که خود دولت با ایجاد نقدینگی بر آن دامن زده، ایجاد شده است. این یارانه‌ها نه‌تنها بار سنگینی بر بودجه عمومی تحمیل کرده‌اند، بلکه به قاچاق گسترده سوخت به کشورهای همسایه دامن زده‌اند. افزایش قیمت سوخت هواپیما می‌تواند نشانه‌ای از عزم دولت برای کاهش این یارانه‌ها و نزدیک کردن قیمت‌ها به نرخ‌های واقعی باشد؛ اما پرسش اینجاست که آیا گام‌های بعدی شامل بنزین و گازوئیل خواهد شد؟
بنزین و گازوئیل، به‌عنوان دو سوخت اصلی در حمل‌ونقل زمینی و صنایع، از حساسیت ویژه‌ای برخوردارند. هرگونه افزایش قیمت در این حوزه‌ها می‌تواند زنجیره‌ای از گرانی‌ها را در بخش حمل‌ونقل عمومی، کالاهای اساسی و هزینه‌های تولید به دنبال داشته باشد. تجربه‌های گذشته، مانند افزایش قیمت بنزین در سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد که چنین تصمیماتی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و جلب اعتماد عمومی است. با این حال، سکوت مقامات رسمی درباره برنامه‌های آتی، ابهامات را بیشتر کرده است.
در این میان، برخی صاحب‌نظران این افزایش قیمت را گامی مثبت برای اصلاح ساختار اقتصادی می‌دانند و معتقدند که ادامه سیاست یارانه‌های سنگین، منابع کشور را به هدر می‌دهد. اما منتقدان هشدار می‌دهند که بدون ارائه بسته‌های حمایتی برای اقشار آسیب‌پذیر و صنایع وابسته، این سیاست می‌تواند به تورم افسارگسیخته و نارضایتی اجتماعی منجر شود. به‌ویژه در شرایطی که اقتصاد ایران با تحریم‌ها و کاهش شدید قدرت خرید مردم دست‌وپنجه نرم می‌کند، هرگونه شوک قیمتی می‌تواند تبعات سنگینی داشته باشد.
برای مردم عادی، این تغییرات از آسمان شروع شده اما ممکن است به‌زودی به زمین برسد. اگر دولت قصد داشته باشد پس از سوخت هواپیما، بنزین و گازوئیل را نیز گران کند، زندگی روزمره میلیون‌ها ایرانی تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. از افزایش کرایه تاکسی و اتوبوس گرفته تا گرانی کالاهای اساسی، زنجیره این تأثیرات می‌تواند گسترده باشد.
در نهایت، باید دید که آیا این افزایش قیمت صرفاً یک اقدام مقطعی برای جبران کسری بودجه است یا بخشی از یک برنامه بلندمدت برای آزادسازی نرخ حامل‌های انرژی. پاسخ به این پرسش در ماه‌های آینده مشخص خواهد شد، اما آنچه روشن است، این است که گاو اول گرانی‌ها از آسمان برخاسته و ممکن است به‌زودی در خیابان‌ها و خانه‌ها نیز دیده شود.
بنزین هواپیما
source