به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، بررسی منظم و محاسبه درصد لاستیک کار پیچیده‌ای نیست و زمان زیادی هم از شما نمی‌گیرد. اما همین بررسی ساده می‌تواند از بروز حوادث ناگوار جلوگیری نماید و رانندگی ایمنی برای شما رقم بزند. برای محاسبه عمر لاستیک خودرو، خیلی راحت می‌توانید از ابزار گیج (Gauge) مخصوص یا حتی یک سکه استفاده کنید. نشانگرهای فرسایش آج که در اطراف لاستیک تعبیه شده‌اند هم می‌توانند به شما در محاسبه درصد فرسایش لاستیک کمک کنند. اگر سطح آج لاستیک با این نشانگرها در یک سطح قرار گیرد، زمان تعویض لاستیک فرا رسیده است.
چنانچه تجربه‌ای در بررسی تایر ندارید و می‌پرسید « چطور درصد فرسایش لاستیک را محاسبه کنیم؟»، راهنمای امروز را از دست ندهید. در این گزارش روش‌های محاسبه درصد فرسایش لاستیک را بررسی خواهیم کرد. همچنین به علائم هشداری که حاکی از نیاز به تعویض تایر هستند خواهیم پرداخت تا بدانید چه زمانی اتومبیل نیاز به همت شما برای محاسبه عمر لاستیک خودرو و در صورت نیاز، اقدام به سرویس دارد.
بیشتر بخوانید: شیوه تشخیص زمان تعویض آب رادیاتور
آج لاستیک چیست و چرا اهمیت دارد؟
قبل از هر چیز، بهتر است بدانیم آج لاستیک دقیقاً چیست. آج به مجموعه‌ای از شیارها و برجستگی‌ها گفته می‌شود که روی سطح بیرونی لاستیک قرار دارد. این شیارها برای بهبود چسبندگی لاستیک به جاده فوق العاده مهمند؛ به‌ویژه در شرایط بارانی که با هدایت آب به اطراف، از لغزیدن ماشین روی سطح مرطوب و ناهموار جلوگیری می‌کنند. اگر لاستیک فاقد آج مناسب باشد، کنترل خودرو به‌خصوص در زمان ترمزگیری سخت‌تر می‌شود و شروع حرکت نیز ممکن است با لغزش همراه باشد.
لاستیک‌ها با طرح‌های مختلف آج طراحی می‌شوند. برخی برای افزایش چسبندگی در پیچ‌ها بهینه‌سازی شده‌اند و برخی دیگر مخصوص رانندگی در شرایط مرطوب یا برفی هستند. به همین دلیل، محاسبه عمر لاستیک خودرو و بررسی میزان سلامت آج، برای حفظ ایمنی و عملکرد مطلوب خودرو اهمیت بالایی دارد.
عوامل تأثیرگذار بر سایش آج لاستیک
از آنجایی که لاستیک‌ها از ترکیبات لاستیکی ساخته می‌شوند، آج‌شان به مرور زمان دچار سایش می‌شود. عواملی مانند نوع خودرو (بنزینی، هیبریدی یا برقی)، سبک رانندگی، شرایط آب‌وهوایی، دمای محیط، جنس سطح جاده و وضعیت مکانیکی خودرو (تنظیم زاویه چرخ‌ها، بالانس لاستیک، سیستم تعلیق و گیربکس) در سرعت سایش آج تأثیرگذارند. نگهداری صحیح و حفظ فشار مناسب باد لاستیک هم می‌تواند به کاهش سرعت فرسایش کمک کند.
بررسی منظم آج لاستیک کمک می‌کند تا از نظر ظاهری و عملکردی، سلامت لاستیک‌های خودرو را ارزیابی کنید. با انجام منظم این بررسی‌ها، محاسبه درصد فرسایش لاستیک و در نهایت، محاسبه عمر لاستیک خودرو کار سختی نخواهد بود. همین اقدام ساده، تفاوت بزرگی برای صرفه جویی در هزینه نگهداری و سرویس ماشین ایجاد خواهد کرد.
چطور درصد فرسایش لاستیک را محاسبه کنیم؟
برای محاسبه درصد فرسایش لاستیک، باید بررسی را در چندین نقطه از محیط و عرض لاستیک انجام دهید. این کار فقط به معاینه چشمی محدود نمی‌شود. بهتر است به‌صورت دوره‌ای، وضعیت داخلی و خارجی لاستیک‌ها را توسط یک کارشناس متخصص بررسی کنید. اگر عمق آج لاستیک به حداقل قانونی رسیده باشد، باید لاستیک تعویض شود. اگر متوجه سایش غیرطبیعی یا تفاوت در میزان فرسایش لاستیک‌های یک محور شدید، باید حتماً با یک متخصص مشورت کنید چون احتمال نامتعادل بودن محور ماشین وجود دارد.
برای محاسبه درصد لاستیک و بررسی میزان سایش آن، می‌توانید از سه روش رایج استفاده کنید.
۱. توجه به نشانگر سایش آج
نشانگر سایش آج لاستیک، در بسیاری از برندهای تولیدکننده تایر وجود دارد. نشانگرها به‌صورت برجستگی‌های کوچکی در کف شیارهای لاستیک تعبیه می‌شوند و معمولاً به شکل نواری باریک هستند. اگر آج لاستیک به این نشانگرها برسد، یعنی عمق آج به حدود ۱.۶ میلیمتر یا همان حداقل قانونی رسیده است و باید به فکر تعویضش باشید.
۲. استفاده از گیج اندازه گیری عمق آج
گیج ابزاری ساده و مقرون بصرفه است که می‌توانید از آن برای محاسبه درصد لاستیک استفاده کنید. کافیست گیج را در شیار لاستیک قرار بدهید و اندکی فشار وارد کنید تا به عمق شیار برسد. عددی که نشان داده می‌شود، میزان باقیمانده از آج لاستیک شماست. در صورتی که این عدد کمتر از ۱.۶ میلیمتر باشد باید فوراً به فکر تعویض لاستیک باشید.
۳. اندازه گیری با سکه
رایجترین روش برای محاسبه درصد فرسایش لاستیک که هرکسی می‌تواند تنها با داشتن یک سکه صدتومانی انجام بدهد. این روش تا حد زیادی به تعیین چشمی بستگی دارد. لبه سکه ۱۰۰ تومانی، برای اندازه گیری ۱.۶ میلیمتر مناسب است. سکه را داخل شیار تایر قرار بدهید و چک کنید که تا کجای لبه، آج بالا آمده است. اگر لبه در پس شیار لاستیک قرار بگیرد یعنی عمق آج مناسب است. در غیر اینصورت باید لاستیک جدیدی روی ماشین بیندازید.
عمر مفید لاستیک چقدر است؟
عمر مفید لاستیک ماشین به عوامل مختلفی مانند نوع لاستیک، شرایط رانندگی، وضعیت جاده‌ها و نگهداری صحیح بستگی دارد. به طور کلی می‌توانیم بگوییم که لاستیک‌های ماشین، به‌طور متوسط بین ۴۰,۰۰۰ تا ۸۰,۰۰۰ کیلومتر کارکرد دارند. این میزان برای لاستیک‌های باکیفیت و استفاده در شرایط ایده‌آل می‌تواند حتی بیشتر هم باشد. اما فقط کارکرد مهم نیست؛ محاسبه عمر لاستیک خودرو نشان می‌دهد که حتی اگر لاستیک شما هنوز آج کافی داشته باشد، به هر منوال باید پس از ۵ تا ۶ سال تعویض شود. ترکیبات لاستیک به مرور زمان خشک می‌شوند و خاصیت چسبندگی و انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهند.
برای بررسی دقیق‌تر، بهتر است به تاریخ تولید درج‌شده روی دیواره لاستیک (به صورت یک کد چهاررقمی) توجه کنید. این کد نشان‌دهنده هفته و سال تولید لاستیک است. اگر از زمان تولید بیش از ۶ سال گذشته باشد، حتی اگر ظاهر لاستیک سالم باشد، توصیه می‌کنیم آن را تعویض کنید.
نشانه‌های فرسودگی لاستیک خودرو که نباید نادیده بگیرید
قاعدتاً نباید منتظر علائم فرسایش باشید تا محاسبه درصد لاستیک را انجام بدهید. با این وجود، اطلاع از علایمی که گویای فرسودگی لاستیک ماشین هستند، دانشی است که هر راننده‌ای باید داشته و نسبت به آنها هوشیار باشد.
۱. کاهش عمق آج لاستیک
یکی از اولین نشانه‌های واضح فرسودگی لاستیک، کاهش عمق آج است. بسیاری از رانندگان حتی نمی‌دانند آج لاستیک دقیقاً چیست و چطور می‌توان میزان آن را بررسی کرد. اگر شما هم در این دسته قرار دارید، توجه کنید که حفظ عمق استاندارد آج لاستیک نقش حیاتی در افزایش چسبندگی و کنترل خودرو دارد. کاهش عمق آج باعث کاهش اصطکاک با سطح جاده می‌شود و می‌تواند ایمنی رانندگی را به خطر بیندازد. برای بررسی این موضوع می‌توانید از روش‌های مختلف محاسبه درصد لاستیک استفاده کنید تا بدانید زمان تعویض لاستیک فرا رسیده یا خیر. در بخش قبلی نحوه تعیین درصد استفاده از لاستیک را شرح دادیم.
۲. ترک‌های روی دیواره لاستیک
ترک‌های ریز و درشت روی دیواره لاستیک نشانه‌ای از خشک شدن و تحلیل رفتن مواد لاستیکی است. این ترک‌ها به دلیل از دست رفتن روغن‌ها و ترکیبات شیمیایی موجود در لاستیک به مرور زمان و تحت تأثیر تابش مستقیم نور خورشید ایجاد می‌شوند. رانندگی با لاستیکی که روی دیواره آن ترک‌های زیادی وجود دارد، می‌تواند خطرناک باشد زیرا احتمال ترکیدن لاستیک یا جدا شدن آج در حین حرکت وجود دارد. با محاسبه درصد فرسایش لاستیک می‌توانید وضعیت دقیق آن را ارزیابی کنید.
۳. برآمدگی‌ها و شکاف‌های سطحی
به محض اینکه روی سطح لاستیک برآمدگی، تاول یا شکاف‌های عمیق دیدید، بدانید که لاستیک شما در آخرین مراحل عمر خود قرار دارد. این نوع آسیب‌ها باعث نشت هوا و کاهش تدریجی فشار باد می‌شوند که در صورت بی‌توجهی می‌تواند منجر به ترکیدن لاستیک شود. حتی اگر نشتی هوا را به‌وضوح احساس نمی‌کنید، اما افت فشار مکرر را تجربه می‌کنید، بهتر است به یک مرکز تخصصی مراجعه کنید. استفاده از روش‌های دقیق محاسبه عمر لاستیک خودرو می‌تواند به شما در تشخیص زمان تعویض کمک کند.
۴. لرزش غیرطبیعی هنگام رانندگی
لرزش بیش از حد خودرو در هنگام حرکت می‌تواند نشانه‌ای از مشکلاتی مانند عدم تعادل چرخ‌ها یا مشکلات در تنظیم زوایای فرمان باشد. این لرزش نه تنها باعث خستگی راننده می‌شود بلکه می‌تواند منجر به سایش غیر یکنواخت لاستیک‌ها شود. اگرچه لرزش لزوماً به معنای نیاز به تعویض لاستیک نیست، اما نادیده گرفتن آن می‌تواند به فرسودگی زودرس لاستیک‌ها منجر شود. در چنین شرایطی، بررسی دقیق و حتی محاسبه درصد فرسایش لاستیک می‌تواند مفید باشد.
۵. صداهای غیرعادی لاستیک
شنیدن صداهای عجیب مانند جیغ، تق‌تق یا ضربه‌های مداوم هنگام رانندگی، نشانه‌ای از وجود مشکل در لاستیک‌ها است. این صداها می‌توانند ناشی از آسیب دیدن آج لاستیک یا عدم تعادل چرخ‌ها باشند. با شنیدن هر نوع صدای غیرعادی از لاستیک‌های خودرو، حتماً تنظیمات چرخ‌ها را بررسی کرده و در صورت نیاز لاستیک‌ها را تعویض کنید.
۶. سن لاستیک خودرو
عموماً لاستیک‌ها پس از ۵ سال استفاده، علائم فرسودگی جدی نشان می‌دهند. ترکیبات شیمیایی لاستیک‌ها در این بازه زمانی شروع به تجزیه می‌کند و این موضوع بر عملکرد آنها تأثیر منفی می‌گذارد. برای بررسی سن لاستیک، کافی است به کد چهار رقمی درج‌شده روی دیواره لاستیک نگاه کنید. دو رقم اول نشان‌دهنده هفته تولید و دو رقم آخر نشان‌دهنده سال تولید هستند. استفاده از روش‌های محاسبه عمر لاستیک خودرو می‌تواند در تشخیص زمان مناسب تعویض لاستیک‌ها به شما کمک کند.
خطرات رانندگی با لاستیک‌های فرسوده
طبیعی است که آج لاستیک‌ها به مرور زمان و بر اثر رانندگی دچار سایش شود. اما اگر محاسبه درصد فرسایش لاستیک را به‌طور منظم انجام دهید، می‌توانید از مشکلات احتمالی پیشگیری کنید، به خصوص اگر تایرهای ماشین سریع مستهلک و فرسوده می‌شوند. کاهش عمق آج چسبندگی لاستیک به سطح جاده را کاهش می‌دهد و در شرایط آب‌وهوایی مرطوب، ریسک لغزیدن و تصادف را چندبرابر می‌کند.
رانندگی با لاستیک‌هایی که عمق آج آنها کمتر از ۱.۶ میلیمتر است، نه تنها ایمنی شما و سایر رانندگان را به خطر می‌اندازد، غیرقانونی نیز بوده و می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین شود.
چگونه عمر لاستیک خودرو را افزایش دهیم؟
شما به‌عنوان راننده می‌توانید تأثیر زیادی بر میزان سایش لاستیک‌های خود داشته باشید. رعایت چند نکته ساده می‌تواند به شما کمک کند تا طول عمر لاستیک را افزایش دهید و نیاز به تعویض زودهنگام نداشته باشید. یکی از نکات مهم، تنظیم صحیح فشار باد لاستیک بر اساس وزن خودرو است. فشار نامناسب می‌تواند باعث سایش بیش‌ازحد یا نامتوازن لاستیک شود. اطلاعات مربوط به فشار مناسب لاستیک‌ها معمولاً روی برچسب داخل درب راننده یا دفترچه راهنمای خودرو درج شده است.
برای جلوگیری از استهلاک سریع لاستیک‌های ماشین، از ترمزهای ناگهانی و شتاب‌گیری‌های سریع پرهیز کنید. عبور از دست‌اندازها یا چاله‌های بزرگ با سرعت بالا نیز می‌تواند به ساختار لاستیک آسیب بزند. بررسی منظم شرایط لاستیک، تنظیم باد و اطمینان از تراز بودن چرخ‌ها، تأثیر زیادی در کاهش سایش دارد. فراموش نکنید که محاسبه عمر لاستیک خودرو به شما کمک می‌کند تا در زمان مناسب اقدام به تعویض لاستیک‌ها کنید و از هزینه‌های غیرضروری جلوگیری نمایید.
جمع بندی
بررسی منظم و محاسبه درصد لاستیک، کار پیچیده‌ای نیست. این کار نه‌تنها زمان زیادی نمی‌برد، بلکه می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. توصیه می‌شود حداقل ماهی یک‌بار و همچنین پیش از سفرهای طولانی، لاستیک‌های خود را از نظر سایش و آسیب‌های احتمالی بررسی کنید. این بررسی‌ها علاوه بر کمک به محاسبه درصد لاستیک، می‌توانند نقشی حیاتی در حفظ ایمنی شما داشته باشند.
اگر مطمئن نیستید که بتوانید محاسبه درصد فرسایش لاستیک را به درستی انجام بدهید، می‌توانید من باب احتیاط این کار را به یک تعمیرکار زبده بسپارید. چیزی که اهمیت دارد، مراقبت صحیح از خودرو و متعاقباً حفظ ایمنی و آسایش شماست./