سودهای نجومی روغن‌سازها؛ افزایش قیمت‌ها به ضرر قشر ضعیف جامعه

در سال ۱۴۰۳، شرکت‌های بزرگ روغن‌سازی با سودهای چندین هزار میلیاردی رکورد زدند، اما به جای کاهش قیمت‌ها یا بهبود کیفیت محصولات، به دنبال افزایش قیمت‌ها هستند. این در حالی است که مصرف‌کنندگان نهایی، مانند رانندگان تاکسی‌های اینترنتی، شهری و خودروهای تجاری، که از طریق کار کردن روی خودروهایشان امرار معاش می‌کنند، با افزایش قیمت‌ها تحت فشار بیشتری قرار خواهند گرفت. جالب آنکه شرکت‌هایی که سودهای نجومی به جیب زده‌اند، باز هم می‌خواهند کالای خود را به مردمی که با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند، گران‌تر بفروشند.

سال ۱۴۰۳ برای شرکت‌های بزرگ روغن‌سازی سالی پررونق بود. چهار شرکت عمده این صنعت توانستند با سودهای کلان، رکوردهای جدیدی را در حوزه مالی ثبت کنند. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، این شرکت‌ها در مجموع بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان سود خالص کسب کردند. برای مثال، شرکت نفت بهران با افزایش سود ۴۸ درصدی، شرکت نفت سپاهان با افزایش سود ۳۳ درصدی و شرکت ایرانول با افزایش سود ۱۹ درصدی عملکرد مالی چشمگیری را در این سال به نمایش گذاشتند. میانگین سود این شرکت‌ها در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۳ حدود ۲۵ درصد بود، در حالی که میانگین سود پالایشگاه‌های کشور تنها ۷ درصد گزارش شده است.

با این حال، به رغم این سودهای نجومی، شرکت‌های روغن‌سازی به جای کاهش قیمت‌ها یا بهبود کیفیت محصولات، به دنبال افزایش قیمت‌ها هستند. این اقدامات در حالی صورت می‌گیرد که بسیاری از مصرف‌کنندگان نهایی، مانند رانندگان تاکسی‌های اینترنتی، شهری و خودروهای تجاری، از طریق کار کردن روی خودروهایشان امرار معاش می‌کنند. برای این افراد، هر افزایش قیمتی به معنای کاهش درآمد و فشار بیشتر بر زندگی روزمره است.

مصرف‌کنندگان نهایی؛ قربانیان افزایش قیمت‌ها

مصرف‌کنندگان نهایی محصولاتی مانند روغن موتور، اغلب افرادی هستند که از طریق کار کردن روی خودروهایشان زندگی می‌کنند. رانندگان تاکسی‌های اینترنتی، تاکسی‌های شهری و حتی صاحبان خودروهای تجاری، از جمله کسانی هستند که افزایش قیمت روغن موتور و سایر محصولات مرتبط، مستقیماً به ضرر آن‌ها تمام می‌شود. برای این افراد، هر افزایش قیمتی به معنای کاهش درآمد و فشار بیشتر بر زندگی روزمره است.

جالب اینجاست که شرکت‌های روغن‌سازی که در سال ۱۴۰۳ سودهای کلانی به دست آورده‌اند، به جای کاهش قیمت‌ها یا بهبود کیفیت محصولات، به دنبال کاهش قیمت مواد اولیه و افزایش قیمت‌ها هستند. این اقدامات نه تنها به نفع اقتصاد کشور نیست، بلکه به ضرر قشر ضعیف‌تر جامعه تمام می‌شود. در شرایطی که بسیاری از مردم با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند، افزایش قیمت‌ها بدون شک فشار بیشتری بر دوش آن‌ها وارد خواهد کرد.

لابی‌گری برای سود بیشتر

در این راستا ناصر عاشوری، دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت، در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری اسب بخار از لابی‌گری شرکت‌های روغن‌سازی برای کسب سود بیشتر انتقاد کرد.

وی بیان کرد: متاسفانه برخی شرکت‌های روغن‌ساز به دنبال لابی‌گری و مصوبه‌سازی برای دریافت مواد اولیه با قیمت‌های نازل و ارزان هستند و به سودهای معقول رضایت نمی‌دهند. این اقدامات خلاف قانون است و به ضرر اقتصاد کشور و مصرف‌کنندگان تمام می‌شود.

عاشوری همچنین به تغییرات ساختاری در مالکیت پالایشگاه‌ها اشاره کرد و توضیح داد: قبلاً پالایشگاه‌ها و نفت خام متعلق به دولت بود و دولت مسئولیت سود و زیان آن‌ها را بر عهده داشت. اما پس از واگذاری پالایشگاه‌ها بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی، مالکیت این واحدها به بخش خصوصی و نهادهایی مانند سهام عدالت، تامین اجتماعی، کمیته امداد و صندوق‌های بازنشستگی منتقل شده است. بنابراین، سهامداران انتظار دارند که این شرکت‌ها سودآوری مطلوبی داشته باشند.

قیمت‌گذاری مواد اولیه و محصولات نهایی

یکی از موضوعات مهم در این زمینه، قیمت‌گذاری مواد اولیه و محصولات نهایی است. لوب کات، که به عنوان خوراک اصلی روغن‌سازها استفاده می‌شود، توسط پالایشگاه‌ها تولید و به شرکت‌های روغن‌سازی فروخته می‌شود. بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار، لوب کات تنها به چهار شرکت بزرگ روغن‌سازی فروخته می‌شود تا از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها در بازار جلوگیری شود. با این حال، این شرکت‌ها به جای کاهش قیمت محصولات نهایی، به دنبال افزایش سود خود هستند.

عاشوری در این باره گفت: شرکت‌های روغن‌سازی لوب کات را با قیمت پایه از ما خریداری می‌کنند، اما به جای کاهش قیمت محصولات نهایی، به دنبال افزایش سود خود هستند. این در حالی است که میانگین سود این شرکت‌ها در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۳ حدود ۲۵ درصد بوده است، در حالی که میانگین سود پالایشگاه‌ها تنها ۷ درصد است.

انتقاد از سودهای غیرمعقول

دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت با انتقاد از سودهای غیرمعقول شرکت‌های روغن‌سازی، گفت: در شرایطی که ما در جنگ اقتصادی هستیم، آیا سود ۲۵ درصدی برای بنگاه‌های اقتصادی کافی نیست؟ آیا باید به سودهای ۳۰ درصدی یا بیشتر رضایت داد؟ این اقدامات نه تنها به نفع اقتصاد کشور نیست، بلکه به ضرر مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان کوچک‌تر تمام می‌شود.

وی همچنین از دولتمردان خواست تا حریم بنگاه‌داری بخش خصوصی را رعایت کنند و از دخالت‌های دستوری در قیمت‌گذاری خودداری کنند. عاشوری تاکید کرد: اگر می‌خواهید پالایشگاه‌ها نابود شوند، قیمت‌ها را دستوری کنید. اما اگر به دنبال تقویت بخش خصوصی و اقتصاد کشور هستید، باید به قوانین بازار احترام بگذارید.

بر این اساس می‌توان گفت که با وجود سودهای کلان شرکت‌های روغن‌سازی در سال ۱۴۰۳، افزایش قیمت محصولات نهایی این شرکت‌ها باعث نگرانی‌هایی در میان مصرف‌کنندگان و کارشناسان اقتصادی شده است. به نظر می‌رسد که لابی‌گری این شرکت‌ها برای دریافت مواد اولیه با قیمت‌های پایین و افزایش سود خود، به ضرر اقتصاد کشور و مصرف‌کنندگان تمام می‌شود. در این شرایط، ضروری است که نهادهای نظارتی و دولتی با تدوین سیاست‌های مناسب، از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها جلوگیری کرده و به تقویت بخش خصوصی واقعی کمک کنند.