موانع خصوصی سازی خودروسازی در ایران

هیئت عالی واگذاری در آخرین نشست خود سازمان خصوصی سازی را مکلف به واگذاری مابقی سهام خود کرده است. این دو خودروساز مشتریان پروپا قرص داخلی و خارجی زیاد دارند، اما گذشته از این‌که چه کسی باید مالک جدید غول های جاده مخصوص شود، موانع خصوصی سازی خودروسازی در ایران به قوت خود باقی مانده اند.

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، با توجه به تصمیم گیری هیئت عالی واگذاری به نظر می رسد که پرونده خصوصی سازی دو خودروساز بزرگ کشور وارد فاز جدید شده است.

هیئت عالی واگذاری در آخرین نشست خود درباره واگذاری سهام شرکت های ایران خودرو و سایپا تصمیم گیری و سازمان خصوصی سازی را به واگذاری مابقی سهام دولتی در ایران خودرو و سایپا مکلف کرد.

همچنین نحوه واگذاری سهام شرکت های اصلی ایران خودرو و سایپا توسط شرکت های فرعی و وابسته بررسی و در نهایت مقرر شد بعد از برگزاری نشست های تخصصی در این باره تصمیم گیری شود.

به نظر می رسد هیئت عالی واگذاری در تلاش است تا در گام نخست مشکل سهام تودلی را در شرکت های خودروسازی حل کند. با این حال، موانع خصوصی‌سازی خودروسازی در ایران به دلیل ویژگی‌های خاص این صنعت و مسائل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی پیچیده‌ای که در کشور وجود دارد، پیش از هر نکته ای باید مورد توجه خریداران و حاکمیت قرار بگیرد تا سرنوشت خصوصی سازی شرکت هایی نظیر نیشکر هفت تپه و هپکو و داستان خصولتی سازی تکرار نشود.

در این میان کارشناسان به طور خلاصه موارد زیر را به عنوان موانع خصوصی سازی خودروسازی اعلام می کنند: 

وابستگی به حمایت‌های دولتی

صنعت خودروسازی ایران به‌طور تاریخی به حمایت‌های دولتی وابسته بوده است. بسیاری از خودروسازان بزرگ مانند ایران خودرو و سایپا برای تولید و تأمین قطعات به تسهیلات دولتی نیاز دارند. این وابستگی باعث می‌شود که خصوصی‌سازی این شرکت‌ها به یک چالش جدی تبدیل شود.

حضور نهادهای دولتی و شبه‌دولتی

دولت یا نهادهای وابسته به آن، همچنان سهم بزرگی از بازار خودروسازی ایران را در اختیار دارند. این نهادها نه تنها در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی دخالت می‌کنند، بلکه در جهت‌گیری‌های اقتصادی و سیاسی نیز تأثیرگذار هستند.

کمبود شفافیت و فساد

یکی از مشکلات اساسی در فرآیند خصوصی‌سازی، نبود شفافیت در عملکرد مالی و اقتصادی شرکت‌های دولتی است. فساد در برخی از شرکت‌ها و روندهای دولتی می‌تواند مانع از جذب سرمایه‌گذاران خصوصی و انجام خصوصی‌سازی مؤثر شود.

چالش‌های اقتصادی کلان

محدودیت‌های اقتصادی و تحریم‌های بین‌المللی موجب شده است که بخش خصوصی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این صنعت نباشد. عدم ثبات اقتصادی، نرخ تورم بالا، نوسانات ارزی، و شرایط نااطمینان اقتصادی می‌تواند جذابیت سرمایه‌گذاری در این بخش را کاهش دهد.

بازار داخلی محدود و قیمت‌گذاری دستوری

بازار خودروسازی ایران به دلیل قیمت‌گذاری دستوری، دستاوردهای محدود در حوزه رقابت‌پذیری، و وابستگی به واردات قطعات به یک بازار محدود تبدیل شده است. این موضوع مانع از جلب سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش بهره‌وری این صنعت می‌شود.

تأثیرات اجتماعی و اشتغال

یکی از نگرانی‌های اصلی در مورد خصوصی‌سازی خودروسازی، تأثیر آن بر اشتغال است. بسیاری از کارگران در این صنعت به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم تحت تأثیر فرآیندهای تولید قرار دارند و احتمال بیکاری ناشی از خصوصی‌سازی و کاهش تعداد کارکنان می‌تواند موجب مقاومت‌های اجتماعی و سیاسی شود.

نگرانی‌ها درباره کیفیت و استانداردها

در صورتی که صنعت خودروسازی به‌طور کامل به بخش خصوصی واگذار شود، نگرانی‌هایی درباره کیفیت و استانداردهای تولید وجود دارد. در گذشته، خودروسازان ایرانی با انتقادهای زیادی در زمینه کیفیت محصولات مواجه بوده‌اند، و خصوصی‌سازی ممکن است این مشکلات را تشدید کند اگر نهادهای نظارتی به‌درستی عمل نکنند.

منافع گروه‌های فشار و لابی‌ها

در ایران، برخی گروه‌های اقتصادی و سیاسی که منافع‌شان به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به خودروسازی دولتی مرتبط است، ممکن است با خصوصی‌سازی این صنعت مخالف باشند.

رقابت‌پذیری و ناتوانی در نوآوری

بسیاری از خودروسازان دولتی به‌دلیل نداشتن رقابت کافی با تولیدکنندگان خارجی و ناتوانی در به‌کارگیری فناوری‌های نوین، در شرایط خوبی از نظر بهره‌وری و نوآوری قرار ندارند. این ضعف‌ها ممکن است بخش خصوصی را از خرید یا سرمایه‌گذاری در این صنعت منصرف کند.

آسیب‌پذیری در برابر تحریم‌ها

صنعت خودروسازی ایران به‌شدت از تحریم‌های بین‌المللی آسیب دیده است. تولید بسیاری از قطعات خودرو از خارج کشور وارد می‌شود و تحریم‌ها می‌تواند تأثیر زیادی بر این صنعت بگذارد. این مشکل در صورت خصوصی‌سازی می‌تواند باعث کاهش جذابیت برای سرمایه‌گذاران خصوصی شود.

ایران خودرو خصوصی سازی خودر‌وسازی سایپا صنعت خودرو واگذاری ایران خودرو و سایپا