با افزایش حضور خودروهای چینی در بازار ایران، یکی از دغدغه‌های جدی صاحبان این خودروها، تامین قطعات یدکی است. مسائلی نظیر کمبود قطعات، رشد قیمت‌ها، و عدم تعهد برخی خودروسازان مونتاژی به تامین قطعات یدکی، مشکلاتی را برای مالکان ایجاد کرده است. این چالش‌ها در حالی شدت گرفته‌اند که طبق قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان، خودروسازان ملزم به تامین قطعات و ارائه خدمات پس از فروش مناسب هستند.

چرا تامین قطعات خودروهای چینی چالش‌برانگیز است؟

1. افزایش واردات خودرو و قطعات از چین
   طبق گزارش‌ها، بیش از ۳۰ درصد از کل واردات ایران از چین در نیمه اول امسال به خودرو و قطعات اختصاص داشته که ارزشی بالغ بر ۲.۵ میلیارد دلار دارد. با این حال، به نظر می‌رسد حجم بالای واردات نیز نتوانسته به رفع کمبود قطعات کمک کند.
2. نرخ ارز و تاثیر آن بر واردات
   افزایش نرخ ارز یکی از عواملی است که موجب شده مونتاژکاران و واردکنندگان قطعات با هزینه‌های بیشتری روبه‌رو شوند. این موضوع به افزایش قیمت قطعات یدکی در بازار منجر شده و در نهایت مالکان خودروهای چینی را متضرر کرده است.
3. تعهدات ناقص خودروسازان
   برخی خودروسازان داخلی و مونتاژکاران در قراردادهای خود با شرکای چینی، الزامات مربوط به تامین قطعات یدکی یا تولید آن‌ها در داخل کشور را به‌درستی لحاظ نمی‌کنند. این امر موجب وابستگی بیشتر به واردات قطعات شده است.

محدودیت‌های داخلی‌سازی قطعات

در حالی که داخلی‌سازی قطعات خودروهای تولید داخل (مانند خودروهای پرتیراژ ملی) نقش مهمی در توسعه صنعت قطعه‌سازی کشور داشته، این موضوع برای خودروهای مونتاژی چینی با چالش‌های زیر روبه‌رو است:

• تیراژ پایین تولید: بسیاری از خودروهای مونتاژی در ایران با تیراژ محدود تولید می‌شوند که داخلی‌سازی قطعات برای آن‌ها صرفه اقتصادی ندارد.
• تنوع مدل‌ها: تنوع بالای محصولات مونتاژی باعث شده قطعه‌سازان داخلی تمایلی به سرمایه‌گذاری برای تولید قطعات این خودروها نداشته باشند.
• نبود الزام تولید داخلی در قراردادها: شرکای چینی اغلب قطعات را آماده به ایران ارسال می‌کنند و نیازی به تولید آن‌ها در داخل کشور نمی‌بینند.

راهکارهای پیشنهادی برای رفع مشکل

کارشناسان صنعت خودرو و قطعه‌سازی پیشنهاداتی را برای بهبود شرایط ارائه کرده‌اند:

1. بهبود قراردادهای خودروسازان با شرکای چینی:
   • الزام شرکای چینی به تامین قطعات یدکی با قیمت مناسب.
   • تعریف بندهایی برای داخلی‌سازی قطعات طی ۳ تا ۵ سال.
2. حمایت از قطعه‌سازان داخلی:
   • ارائه مشوق‌های مالی به قطعه‌سازانی که با خودروسازان مونتاژی همکاری می‌کنند.
   • کاهش تعرفه واردات مواد اولیه برای تولید قطعات داخلی.
3. شفاف‌سازی نظام تعرفه‌ای:
   تعرفه‌های بالای واردات قطعات آماده باعث افزایش هزینه‌های تمام‌شده خودروها می‌شود. بازنگری در این نظام می‌تواند به رقابتی‌تر شدن بازار کمک کند.