زمان بازنگری در همکاری خودرویی با روس ها

در حالی که ایران تلاش می کند با استفاده از امکانات مختلف از جمله صنعت خودروسازی و همچنین تکیه بر تجربه تحریم ها، به روسیه کمک کند، این کشور بدون توجه به این مسائل اقداماتی انجام می دهد که از نظر ژئوپلیتیک به نفع ایران نیست. با توجه به تکرار این موضوع، آیا زمان بازنگری در همکاری خودرویی با روس ها فرا نرسیده است؟

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، ایران در سه سال اخیر و  پس از تحریم شدن روسیه با توجه به حسن همجواری و ایجاد فرصت های جدید در صف اول کمک به این کشور قرار گرفته است؛ از جمله این موارد می توان به صنعت خودروسازی اشاره کرد. طی سال های اخیر، این صنعت حضور پررنگی در نمایشگاه خودروی مسکو داشته است. هنوز از آخرین حضور ایران یک ماه نگذشته است. هر چند حضور در این رویداد خودرویی به نوعی تلاش برای ایجاد بازارهای صادراتی جدید به شمار می آید، اما تا امروز و پس از این مدت نه روس ها استقبال خاصی از آن کرده اند و نه چین فرصت افزایش ضریب نفوذ به بازار خودروی روسیه را به خودروسازان ایرانی داده است.

با این حال، در این مدت ایران تلاش کرده است با توجه به توانمندی و تجربه مواجهه با تحریم ها، مانع از فروپاشی بازار خودرو روسیه شود، اما برخلاف ایران روسیه چندان توجهی به این موضوع نداشته است و هر از چندگاهی با اقداماتی هم تمامیت ارزی ایران را زیر سؤال می برد و هم مانند تأکید بر ایجاد دالان زنگزور وارد مسیری می شود که در نهایت به نفع ایران نخواهد بود.

نگاه ایران به درگیری ارمنستان و آذربایجان

جنگ‌های میان جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان از زمان استقلال این کشورها از شوروی آغاز شده است. ایران در درجه اول به جهت سیاست همسایگی و بعد به دلیل مشترکات تاریخی که با این دو کشور دارد، نسبت به وقایع و رویدادهای این منطقه حساسیت نشان می‌دهد. در حال حاضر، علاوه بر ایران و روسیه، نقش ترکیه نیز در این منطقه بیش‌تر شده است و جمهوری آذربایجان برای ترکیه اهمیت زیادی دارد. قدرت‌های غربی مانند اتحادیه اروپا و آمریکا به دلیل منابع انرژی آذربایجان و موقعیت جغرافیایی آن، توجه بیش‌تری به قفقاز جنوبی نشان می‌دهند.

طرح روسیه به نفع آذربایجان

پس سه دهه درگیری میان این دو همسایه قدیمی یعنی ارمنستان و آذربایجان، طرح همکاری میان آن‌ها به پیشنهاد روسیه مطرح شده است. سخن‌گوی وزارت خارجه روسیه در سخنان اخیر خود موضوع گشایش کریدور زنگزور را به طور جدی اعلام کرده است. دالان زنگزور به عنوان یکی از مسیرهای کلیدی حمل‌ونقل، جمهوری آذربایجان را از طریق ارمنستان به روسیه و ترکیه متصل می‌کند و امکان ارتباط بین آسیا، اروپا و خاورمیانه را فراهم می‌آورد.

خروج ایران از ترانزیت ترکیه – باکو

این دالان به آذربایجان اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به پست‌های بازرسی ارمنستان، به استان سیونیک دسترسی داشته باشد. این وضعیت موجب قطع روابط مرزی ایران و ارمنستان می‌شود. در این راستا، زنگزور به عنوان یک دالان ژئوپلیتیکی شناخته می‌شود که مسیر ترانزیت ترکیه به باکو را از استان آذربایجان شرقی ایران جدا می‌کند.

منطقه قفقاز جنوبی نقش حیاتی در ژئواستراتژی ایران دارد. احداث کریدور زنگزور می‌تواند تهدیداتی برای ابعاد مختلف امنیتی ایران در زمینه‌های امنیت انرژی، امنیت ژئوپلیتیکی و حتا مسائل فرهنگی داشته باشد. این منطقه از زمان‌های گذشته به عنوان بخشی از تمدن ایران شناخته شده و در طول تاریخ تحولات مختلفی را تجربه کرده است.

در حال حاضر، این منطقه به عنوان یک فضای استراتژیک بین دو دریای سیاه و خزر قرار دارد و نقش بسیار مهمی در انتقال انرژی، برقراری صلح و ثبات و ایجاد توازن در منطقه ایفا می‌کند.

تشدید حساسیت ها با تاکید برایجاد دالان زنگزور

حساسیت به این موضع روسیه پس از اظهارات اخیر ماریا زاخارووا، سخن‌گوی وزارت خارجه روسیه، تشدید شد. وی در اظهاراتی گفت که زنگزور مسیری است که می‌تواند قلمرو اصلی آذربایجان را به نخجوان از طریق سیونیک ارمنستان متصل کند. حتماً در چارچوب گفت‌وگو‌های صلح سه جانبه با ارمنستان رفع انسداد زنگزور مورد بحث قرار می‌گیرد.

 وقتی که از وی درباره موضع ایران سؤال شد، زاخارووا خطاب به خبرنگاران گفت: «ما نگرانی طرف ایرانی را در مورد کریدور زنگزور دیده‌ایم که باید برای شفاف‌سازی با تهران تماس بگیرید، اما موضع مسکو در این مورد کاملاً قطعی است. ما براساس این واقعیت پیش می‌رویم که راه حل باید برای ارمنستان، آذربایجان و همسایگان منطقه قابل قبول باشد.»

موضع قطعی روسیه متضرر شدن ایران

البته این بار اول نیست که روسیه مواضعی ضد ایرانی در پیش می گیرد. در تیرماه سال گذشته نیز مسکو در بیانیه پایانی ششمین نشست مشترک وزرای امور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، که به میزبانی روسیه برگزار شد، از تلاش‌های امارات برای ایجاد راه حل مسالمت‌آمیز برای مسئله جزایر سه گانه تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی از طریق گفت‌وگوهای دوجانبه و یا دادگاه عدل بین‌المللی براساس قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل حمایت کرد.

در این میان، تأکید بر موضع قطعی روسیه باعث متضرر شدن ایران می شود، بنابراین به نظر می رسد با توجه به تکرار رفتارهایی که ایران را تحت تأثیر قرار می دهد، باید در زمینه همکاری های اقتصادی تجدیدنظر کرد. نباید فراموش کرد که روسیه در دوران تحریم ها، به ایران پشت کرد و شرایط و تسهیلاتی برای دور زدن آن‌ها در نظر نگرفت. با این حال، ایران رفتاری خلاف روس ها در پیش گرفت، اما این مسئله هم از نظر آنان گویا اهمیتی ندارد و باز هم علیه مصالح ملی ایران اقدام می کنند.

در این میان به نظر می رسد باید در برخی همکاری های اقتصادی صنعتی از جمله صنعت خودروسازی تجدید نظر کرد، چراکه ایران هر چه برای کمک به این کشور تلاش کرده است، در مقابل پاسخ درستی دریافت نکرده است. آیا ادامه این نوع همکاری های یک جانبه ضرورتی دارد؟

تحریم خودروسازی صنعت خودرو همکاری ایران و روسیه