تعلل در واگذاری مدیریت ایران خودرو زیان ۲۰۰ همتی؟!

پیرو برخی تجربه های ناکام به نظر می رسد دست حکمرانی اقتصادی کشور برای عبور از اقتصاد دولتی همچنان می لرزد، اما تمام تجربه ها از واگذاری سهام دولتی تلخ نبوده است. در این میان می توان گروه بهمن را نمونه موفق خصوصی سازی واقعی براساس اصل ۴۴ دانست. نمونه ای که می تواند به عنوان الگویی موفق، راه خروج دولت از جاده مخصوص را نشان بدهد.
به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، خروج دولت از صنعت خودروسازی یکی از خواسته های اصولی و منطقی به شمار می آید که طی سال های اخیر، به رغم تمام وعده ها و شعارها روی زمین مانده است.
تجربه های تلخ از واگذاری های حاشیه دار
تجربه های ناکام گذشته از جمله هپکو و نیشکر هفت تپه و برخی حاشیه ها و سوءاستفاده از خصوصی سازی نیز باعث شده است که حتا با وجود اصلی مهم و پیشرو مانند اصل ۴۴، این مهم آن چنان که باید و شاید پیش نرفته است و امور به مردم واگذار نشده است. برخلاف تصور، نه تنها نقش دولت در این صنعت کمرنگ نشده، بلکه ضریب نفوذ و دامنه حضور و تأثیرگذار آن نیز بیشتر شده است.
بهمن موتور؛ الگویی کامل برای اصل ۴۴
این در حالی است که برای نشان دادن مسیر درست خصوصی سازی براساس این اصل مهم قانون اساسی می توان نمونه ها و الگوهای متعددی را معرفی کرد. الگوهایی که نه تنها می تواند تجربه ها و خاطرات تلخ خصوصی سازی را پاک کند، بلکه تکیه بر دستاوردهای آن می تواند زمینه ساز طرح مسیری جدید باشد.
در این شرایط، بررسی، تحلیل، دستاوردها و عملکرد گروه بهمن می تواند به عنوان یک نمونه کامل و موفق خصوصی سازی براساس اصل ۴۴ قانون اساسی مورد مطالعه قرار بگیرد و راهگشای متولیان برای خروج دولت از صنعت خودروسازی باشد.
کارنامه گروه بهمن پس از خصوصی سازی واقعی
کارنامه گروه بهمن پس از خصوصی سازی نشان می دهد که آنها با توجه به برنامه های توسعه محور و بلندمدت با تکیه بر نیروی متخصص داخلی، نقش مهمی در اشتغالزایی ایفا کرده اند. همچنین این خودروساز را می توان از جمله معدود تولیدکنندگانی دانست که از زیان مسیر زیانده بودن تا سودده شدن در مدت زمانی کوتاه و با سرعتی زیاد پیموده اند.
این مهم با تکیه بر نوع نگاه حاکم در خصوصی سازی به دست می آید، چراکه ساختار بخش خصوصی در مدیریت خودرو با جسارت در نوآوری، سرعت بخشیدن به تولید، تصمیم سازی در ایجاد تغییر و هدف گذاری برای دور شدن از ضرر و زیان و جستوجوی بازارهای جدید تعریف می شود. به عنوان نمونه شرکت سیبا موتور متعلق به این گروه در سال ۱۴۰۲ سود خالص ۱ و نیم همتی را اخذ کرد و یا اینکه گروه بهمن در سال ۱۴۰۲ موفق به کسب سود خالص ۶۲/۳ هزار میلیارد ریالی در شرکت اصلی و معادل ۴۶۳ ریال به ازای هر سهم شده است که رشد ۲۲۴ درصدی را نسبت به سال ۱۴۰۱ نشان می دهد.
سود خالص تلفیقی گروه نیز با ۵۷ درصد رشد نسبت به سال گذشته به بیش از ۱۲۳ هزار میلیارد ریال رسیده است، که با لحاظ ارزش بازار ۲۴ همتی نسبت قیمت به ارزش دفتر تلفیقی این مجموعه به کمتر از ۱ واحد رسیده است.
جذب توانمندترین نیروهای انسانی از مونتاژ تا طراحی استراتژی یا به روزآوری نیروی انسانی با آموزشهای سازمانی و حین خدمت و انجام سیستم کنترل و ارزیابی کارکنان به طور مرتب نیز از دیگر نقاط قوت خصوصی بودن واقعی به شمار می آید. همین مسئله باعث شده است که بهمن موتور جزء معدود شرکتهای سودده خودروسازی در سالهای اخیر به شمار بیاید.
این مهم در حالی محقق شده است که تقریباً ۲ سال بعد از واگذاری بهمن موتور به بخش خصوصی، این صنعت با تحریم های مستقیم روبهرو شد. در این شرایط، بسیاری از شرکت ها نتوانسته اند در مواجهه با تحریم ها، عملکرد مثبت و قابل قبولی از خود به جا بگذارند، اما این خودروساز نه تنها زمینه افزایش رقابت و تولید ایجاد کرد، بلکه همزمان با دست و پنجه نرم کردن با تحریم و مشکلات ناشی از آن، برنامه های توسعه محور خود را نیز گام به گام پیش برد. به نحوی که نیروی انسانی شاغل در بهمن موتور از ۳۶۶۸ در سال ۹۴ به ۷۳۶۶ نفر در سال ۱۴۰۳ رسیده است. این افزایش نیرو، بهمن موتور را در جایگاه ۴۶مین شرکت برتر ایران از نظر رشد اشتغالزایی نشانده است.
افزایش زیرساخت ها همراه با رشد تولید
به عنوان مثال می توان به افزایش فضای کارخانه بهمن موتور از ۲۵ هکتار به ۱۶۳ هکتار با ایجاد برنامههای توسعهای و افزایش تنوع محصولات اشاره کرد. این دیدگاه و افزایش ظرفیت ها در سال های متمادی با رشد تولید نیز همراه شده است. براساس آمار، میزان تولید گروه بهمن از ۳۷۴۹۶ دستگاه در سال ۱۴۰۱ به ۴۶۳۰۳ دستگاه در سال ۱۴۰۲ رسیده است. این میزان تولید با توجه به سبد متنوع محصولات بهمن موتور باعث شده است که در حال حاضر ۲۰ درصد از سهم بازار وانت و ۱۰ ده درصد از بازار خودروهای شاسی بلند در اختیار این خودروساز قرار بگیرد.
در این سالها همچنین با توجه به ماهیت رقابتی و مشتری محور بودن بخش خصوصی، بهمن موتور تلاش کرده است در بخش های مختلف با ایجاد زیرساخت های مورد نیاز زمینه افزایش هر چه بیشتر رضایت مشتری را فراهم کند. به همین دلیل، بهمن موتور علاوه بر کسب رتبه دهم در «رشد فروش»، رتبه ۵۹ در حوزه «فروش» در میان ۱۰۰ شرکت برتر ایران را به خود اختصاص داده است.
بخشی دیگر از دستاوردهای بهمن موتور
از دیگر دستاوردهای بهمن موتور پس از خصوصی سازی همچنین می توان به این موارد اشاره کرد:
- افزایش ظرفیت تولید و بهبود کیفیت رنگ با ایجاد کوره رنگ جدید در بهار ۱۴۰۳
- ارتقای کیفیت محصولات با ایجاد سالن پِرسکاری (فاز اول خط پرس G۱ با چهار دستگاه ۸۰۰ تن، هزار تُن، ۱۵۰۰ تن، ۲۵۰۰ تن)
- افزایش ظرفیت تولید روزانه از ۳۳۰ دستگاه به ۴۴۰ دستگاه
- افق تولید سالانه ۳۰۰ هزار دستگاه در بهمن موتور
- موفقیت مدیریت بخش خصوصی در فرآیند جهش تولید
- توسعه بخش خدمات پس از فروش با ایجاد مدرن ترین مرکز خدمات در کشور
- ایجاد مرکز رضایت و خشنودی مشتری (CHC) جهت افزایش جلب رضایت مصرفکننده برای اولین بار در کشور
- سهامداری حرفهای و تخصصی از جنس صنعت خودرو و در نظر گرفتن افقهایی بلندمدت برای شرکت
- تبدیل بهمن به شرکتی سودده با اجرای استراتژیهای فنی، علمی و توسعهای متناسب با الزامات صنعت خودروسازی
- آشنایی سهامداران با چالشهای سرمایهگذاری و توسعه صنعت خودروسازی
- در نظر گرفتن جمیع جوانب ریسکی در سرمایهگذاری و اقدام به ورود سرمایه و توسعه شرکت
- دارای نظام تصمیمگیری و اداری مبتنی بر قواعد روز دنیا به دلیل واقعی بودن فرآیند خصوصیسازی
- تبدیل نشدن این شرکت به حیاط خلوت مدیران دولتی
- پیش بردن اقدامات حرفهای و فنی-تخصصی با برنامههای توسعهای
- هویدا بودن ثمره مدیریت علمی در محصولات باکیفیت و مشتری مداری
- افزایش درآمد و سود عملیاتی بهمن موتور براساس فروش بیشتر و افزایش کیفیت محصول برخلاف دو شرکتخودروساز دولتی
- تولید بهترین محصولات و بالاترین کیفیت خدمات با ایجاد ساختار چابک
- راهاندازی بهروزترین و مدرنترین واحد خدمات پس از فروش در میان خودروسازان داخلی
- دارا بودن حساسیت به رضایتمندی مشتری
آغاز رستگاری بهمن موتور پس از سال ۹۵
به بیان دیگر، مطالعه این دستاوردها نشان می دهد که رستگاری بهمن موتور پس از سال ۹۵ آغاز شده است. آنها در کمتر از ۱۰ سال توانستهاند خود را به عنوان یکی از بازیگران مهم و تأثیرگذار بازار خودروی سواری معرفی کنند. ارزندگی سهام این خودروساز و استقبالی که از محصولات آن در بازار می شود، نشان می دهد که تا به این جا در مسیر درستی قرار دارند. مسیری که با اصل ۴۴ و خصوصی سازی واقعی به آن رسیده اند.
اما مروری ساده بر زیان خودروسازان دولتی
بنابر آنچه در صورتهای مالی خودروسازان (منتهی به ۲۹ اسفند ۱۴۰۲) آمده، آنها در مجموع بالغ بر ۲۴۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان زیان انباشته را به ثبت رساندهاند.
در این بین، ایران خودرو دارای بیشترین زیان انباشته با رقمی بالغ بر ۱۲۰ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است. با توجه به زیان انباشته بالغ بر ۸۹ هزار میلیارد تومانی ایران خودرو در انتهای سال ۱۴۰۱، این شرکت با رشد ۳۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی زیان انباشته در سال ۱۴۰۲ (نسبت به ۱۴۰۱) مواجه شده است.
در واقع، زیان انباشته ایران خودرو ظرف یک سال بالغ بر ۳۵ درصد بالا رفته است. سرمایه ثبتشده ایران خودروییها در بورس کمی بیش از ۳۰هزار میلیارد تومان است؛ بنابراین زیان انباشته آنها از دو برابر این سرمایه هم عبور کرده و بزرگترین خودروساز ایران کماکان مشمول ماده قانون تجارت است.
بزرگترین خودروساز ایران در سال ۱۴۰۲ و نسبت به ۱۴۰۱ با رشد زیان تولید مواجه شده است. طبق گزارش منتشرشده در بورس، زیان تولید ایران خودرو در سال ۱۴۰۲ حدود ۲۹ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان بوده است. در مقایسه با ۱۴۰۱ با زیان ۲۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومانی، این شرکت رشد بیش از ۳۲ درصدی را در زیان ثبت کرده است.
پس از ایران خودرو، سایپا دارای بیشترین زیان انباشته با رقمی بالغ بر ۱۰۰هزار میلیارد تومان است. در مقایسه با انتهای سال ۱۴۰۱، زیان انباشته سایپا حدود ۲۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان رشد را نشان میدهد. بنابراین دومین خودروساز بزرگ ایران در عرض یک سال حدود ۲۹ درصد به زیان انباشته خود افزوده است.
سرمایه ثبتشده سایپاییها در بورس کمی بیش از ۱۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است؛ بنابراین زیان انباشته آنها نیز مانند ایران خودرو از دو برابر این سرمایه هم بیشتر است. با این حساب، سایپا هم مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت است.
سایپاییها در سال ۱۴۰۲ بیش از ۲۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان زیان کردهاند. در مقایسه با زیان سال ۱۴۰۱ با رقم بیش از ۲۰ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان، این شرکت بیش از ۱۵ درصد رشد زیان تولید داشته است.
اصل ۴۴ قانون اساسی خصوصی سازی خودروسازی خودروسازان دولتی زیان خودروسازان گروه بهمن واگذاری ایران خودرو واگذاری سهام خودروسازان
source