در حالی در روزهای پایانی تیرماه دولت سیزدهم از یک مصوبه پرده‌برداری کرد که بنا به گفته آنها، آخرین گام برای مقابله با انحصار در صنعت خودروسازی در کشور بود، اما در کمتر از 10 روز بانک مرکزی به واردکنندگان خودروهای دست دوم هشدار داد که پیش از تنظیم آیین‌نامه اقدامی برای واردات نکنند.

به گزارش خودروتک ، این در حالی است که علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت سیزدهم درباره تصویب آیین نامه واردات خودروهای کارکرده گفته بود: با ابلاغ آیین‌نامه، واردات خودرو به شرط این‌که مدل ۲۰۱۹ به بالا باشد و استانداردهای روز اروپا را داشته باشد، برای همه ایرانیان آزاد شد و نیازی به روال‌های سابق که حتما باید از سوی شرکت‌های خودروساز با انتقال تکنولوژی باشد، وجود ندارد و اشخاص حقیقی ایرانی داخل و خارج کشور می‌توانند خودرو وارد کنند.

وی با ذکر این نکته که مجوز این آیین‌نامه از مجلس گرفته شده است، تاکید کرده بود: بر همین اساس، به تدریج انحصار از صنعت خودروسازی برداشته شد و ضمن حمایت از این صنعت، چک سفید امضا داده نشد. پیش از این آیین‌نامه، واردات خودروی نو نیز ابلاغ شده بود. مجوز وارادات خودرو از مناطق آزاد به سرزمین اصلی هم در آیین نامه مجددا تاکید و تصریح شد.

عباس علی‌آبادی، وزیر صمت نیز اخیرا در گفت‌وگویی درباره اینکه برخی از نمایندگان مجلس اعلام کردند بخشنامه واردات خودرو اجرایی نیست، گفته بود: به نظر من اجرایی است. اولین خدمتی که این بخشنامه می‌کند، کمک به صادرات کشور است؛ چراکه ما از انگیزه واردات خودروهای کارکرده برای صادرات کالاهای تولیدی کشورمان استفاده می‌کنیم؛ یعنی شرکت‌ها موظف هستند کالاهای ایرانی را صادر و ارز به دست آمده را تبدیل به ماشین کنند. این‌گونه صادرات توسعه پیدا خواهد کرد و این کار خوبی است.

وزیر صمت یادآور شده بود: اقدام دیگر این است که ایرانی‌هایی که خارج از کشور هستند مانند دانشجویان که قدیم این کار را می‌کردند (واردات خودرو به صورت فردی) می‌توانند این کار را انجام دهند. هر کسی که در خارج از کشور حساب ارزی داشته باشد، می‌تواند این کار را انجام دهد. البته این دستورالعمل هنوز تصویب نشده است، ولی من ایده خودم را به شما اطلاع رسانی می‌کنم.

اما از همان زمان اعلام خبر آزادسازی واردات خودرو برای همه مردم، کارشناسان عنوان می‌کردند اعلام این‌گونه خبرها بیشتر جنبه نمایشی دارد. کارشناسان صنعت خودرو معتقد بودند که دولت سیزدهم تنها برای خوشنام نشان دادن خود در مقوله واردات خودرو، چنین تصمیم لحظه آخری گرفته است؛ چراکه پیش از این به انتقادات مبنی بر وجود انحصار در اجرای طرح واردات خودرو توجهی نمی‌شد.

محمدصادق الحسینی، اقتصاددان در واکنش به خبر واردات خودرو برای همه ایرانیان آزاد شد، عنوان کرده بود: این حرف‌ها را جدی نگیرید. آزاد شدن واردات خودرو کارکرده اصلا نیازی به مصوبه دولت نداشت.

به گفته او، این کار نمایشی است، چون ارز آن را برای بانک مرکزی تخصیص بدهد که نمی‌دهد؛ تا الان هم همین بوده است. یک بازی رسانه‌ای است؛ پس فعلا اتفاق جدیدی نیفتاده است.

آزادسازی واردات خودرو، شو تبلیغاتی بود

فرهاد احتشام‌زاد، کارشناس حوزه خودرو در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین می‌گوید: واقعیت این است که من هم مثل شما معتقد هستم که خبر آزادسازی واردات خودروهای کارکرده یک شو تبلیغاتی بوده، چراکه پیش از این اصلا آقای وزیر صمت تمایلی به اجرای این قانون نداشته و حتی رسما اعلام کرده بودند که وقتی صحبت آن به میان می‌آید، کهیر می‌زند.

وی می‌افزاید: این‌که در روزهای آخر، ایشان بیماری‌شان برطرف شد و دولت توانست آن را ابلاغ کند که آیین‌نامه اجرایی‌اش برای عملیاتی شدن برود، در وهله اول نویددهنده این است که انشاله وزیر ما حالشان بهتر شده، ولی مشکل این‌جاست که صرفا ابلاغ این آیین‌نامه اجرایی، جواب‌گوی نیاز عملیاتی نیست.

این کارشناس صنعت خودرو تصریح می‌کند: این آیین‌نامه نیاز به یک برنامه عملیاتی دارد که تمام ذینفعان آیین‌نامه در آن باید حضور داشته باشند. یعنی نه‌تنها وزارت صمت و بانک مرکزی لازم است در این حوزه ورود کنند، بلکه بقیه بخش‌هایی که مرتبط با این موضوع هستند، باید ورود کنند؛ مثل معاینه فنی خودروها در زمان ورود و… .

این کارشناس حوزه خودرو عنوان می‌کند: این‌ها مسایلی است که به صورت عملیاتی از ابتدا تا انتهای فرآیند باید مشخص شود. این‌که صرفا در روزهای آخر، سیب‌زمینی داغ را در بغل یک فرد دیگر بیاندازیم که او بتواند برود انجام دهد، واقعا کار زیبایی نیست.

احتشام‌زاد متذکر می‌شود: در طول یک‌سال و خرده‌ای که گذشته، هیچ کار کارشناسی روی این موضوع انجام نشده و صرفا یک آیین‌نامه که در همان روزهای اول در آمده بود، در روزهای آخر همان آیین‌نامه اعلام می‌شود؛ با همان مفاد و بدون این‌که هیچ تغییری کند. مکانیزم‌های متناظر با آن و مرتبط با مناطق آزاد نیز، همگی مسکوت مانده است.

وی یادآور می‌شود: این کار، یک نمایش جالب بود، چون در این دوره سه ساله وزارت صمت متاسفانه مردم در حوزه خودرو فقط با خبردرمانی روبه‌رو بودند و ما هم دوست داریم این حرف‌ها را باور کنیم و واقعا به نفع مردم است که این اتفاقات خوب بیفتد؛ یعنی مردم بتوانند قدرت انتخاب داشته باشند.

این کارشناس صنعت خودرو بیان می‌کند: این‌که کار تا همین مرحله هم رسیده، واقعا زحمات زیادی کشیده شده است و تا همین جا هم که پیش رفته، قابل شکر است، ولی صرفا این آیین‌نامه قابل عملیاتی شدن نیست؛ چراکه نیاز به یک کارگروه تخصصی است که درک صحیحی از فرآیند عملیاتی داشته باشد و بعد بتوانند این فرآیند را مدون تدوین کنند و بعد استاندارد، پلیس، محیط‌زیست، اسقاط و… همه بدانند در ارتباط با این خودروها چه باید کنند.

احتشام‌زاد تاکید می‌کند: باید مشخص شود مکانیزم قیمت‌گذاری این خودروها به چه شکل است و بحث تعرفه‌ها موضوع بسیار مهمی است که باید به آنها در یک کارگروه تخصصی پرداخته شود.

وی یادآور می‌شود: با وجود این‌که دو سال و نیم از بحث واردات خودرو گذشته، هنوز میزان واردات اندک است؛ کمااین‌که ارزبری در حوزه‌های دیگر به شدت بالاست.

ارز برای واردات خودروهای کارکرده وجود دارد؟

این کارشناس حوزه خودرو در پاسخ به این پرسش که ارز برای واردات خودروهای کارکرده وجود دارد؟ می‌گوید: ببینید برای تمام کالاها ارز وجود دارد، زیرا در بودجه، ردیف‌های درآمدی برای آنها دیده شده است.

احتشام‌زاد می‌افزاید: علاوه بر آن، مکانیزم جدیدی فعال می‌شود به اسم ارز متقاضی و سرمایه‌گذاری خارجی که این دو، منابع آزاد خارج کشور هستند که واردکنندگان به کرات به واسطه ارتباطاتی که با کشورهای دیگر و سرمایه‌گذاران خارجی دارند، می‌توانند مدیریت کنند.

وی خاطرنشان می‌کند: این هم باز هم از آن بحث‌هایی است که در کارگروه تخصصی باید دیده شود.