در خودرو سنسورهای مختلفی وجود دارد که هرکدام وظیفه خاصی دارند و خرابی آن‌ها باعث اشکال در عملکرد خودرو و یا حتی مختل شدن آن می‌شود. یکی از این سنسورها، سنسور دور موتور یا میل‌لنگ که تحت عنوان ESS (مخفف Engine Speed Sensor) است که در ادامه به بررسی وظایف و علائم خرابی آن خواهیم پرداخت.
مقاله مرتبط: آشنایی با علائم خرابی استپر موتور
سنسور دور موتور چیست؟
سنسور دور موتور شناخته می‌شود، وظیفه پایش لحظه‌ای وضعیت پیشرانه و گزارش آن به کامپیوتر خودرو یا همان ECU را به عهده دارد. این یکی از قطعات مهم در خودروهای انژکتوری است. این سنسور موقعیت مکانی پیستون و سرعت دورانی میل‌لنگ را محاسبه می‌کند. این داده‌ها به واحد کنترل موتور منتقل شده و موتور از آن‌ها برای مدیریت زمان در سامانه جرقه‌زنی و دیگر فرآیندهای خودرو استفاده می‌کند. به‌طورکلی، سنسور دور موتور وظیفه نظارت بر میل‌لنگ را دارد. وظیفه این سنسور تعیین موقعیت میل‌لنگ و سرعت چرخش میل‌لنگ است. سپس واحد کنترل موتور از این اطلاعات برای کنترل پارامترهایی مانند زمان احتراق و زمان تزریق سوخت استفاده می‌کند.
ESS کجا قرار دارد؟
سنسور دور موتور بسته به نوع خودرو در جاهای مختلفی نصب می‌شود. در اکثر خودروهای انژکتوری مانند پراید، پژو 405 و 206، آن روی پوسته کلاچ نصب می‌شود و اطلاعات دور پیشرانه را از روی دندانه‌های فلایویل دریافت می‌کند. در خودروهای انژکتوری جدیدتر اما سنسور میل‌لنگ در جلوی موتور روی قاب تسمه یا زنجیر تایم نصب می‌شود و اطلاعات را از روی چرخ‌دنده‌ای که در پشت پولی سر میل‌لنگ تعبیه شده است، دریافت می‌کند.
وظایف ESS
در بالا به‌طور کامل وظایف سنسور میل‌لنگ را تشریح کردیم و در اینجا به شکل تیتروار به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- تنظیم دور آرام موتور
- تشخیص دور موتور و اعلام آن به دورسنج
- اعلام حرکت فلایویل به کامپیوتر
- تنظیم زمان جرقه‌زنی
علائم خرابی سنسور دور موتور
در صورت خراب شدن سنسور دور موتور، خودرو روشن نمی‌شود و یا پس از روشن شدن به‌سرعت خاموش می‌شود. در برخی خودروها نیز در صورت خرابی سنسورمیل‌لنگ، خودرو به کمک آن موقعیت میل‌سوپاپ روشن می‌شود اما دور موتور از سه هزار rpm بالاتر نمی‌رود. به‌طورکلی، موارد زیر از علائم خرابی ESS هستند:
- استارت خوردن و روشن نشدن خودرو
- نمایش نادرست دور موتور
- قطع شدن پمپ بنزین هنگام استارت زدن
- ایجاد حالت کات‌آف قبل از بالا رفتن دور موتور
- درست کار نکردن دورسنج
دلایل خرابی سنسور دور موتور
این سنسور هم مثل تمام قطعات خودرو ممکن است در طول زمان با افزایش کارکرد خودرو فرسوده شده و بسوزد و از کار بیفتد. یکی از دلایل احتمالی خرابی سنسور دور موتور، قرار گرفتن در معرض گرمای شدید است. یکی دیگر از دلایل خرابی آن نیز ارتعاشاتی است که باعث شکستگی یا خوردگی در روی این سنسور می‌شود.
کثیفی سنسور
گاهی اوقات ممکن است ESS خراب نشده باشد و به دلیل کثیفی نتواند سیگنال‌های درستی به ECU ارسال کند. در این صورت، پس از تمیز کردن سنسور مشکل برطرف می‌شود. برای این کار، باید سنسور را از موتور خارج کرده سپس نوک آن را تمیز کرد. در صورت برطرف شدن مشکل، خودرو روشن می‌شود اما اگر همچنان کد خطا در حافظه کامپیوتر خودرو باشد باید آن را با دیاگ زدن حذف کرد. درصورتی‌که بعد از تمیز کردن سنسور مشکل حل نشود باید نسبت به تعویض آن اقدام کرد.
