چگونه سایه سنگین دولت در خودروسازی سبک می شود؟

هر چند قرار است خودروسازی کشور به سمت خصوصی شدن پیش برود، اما با توجه به وضع موجود، دامنه نفوذ و دخالت دولت بیش تر شده است. در این میان پرسش این است که چگونه سایه سنگین دولت در خودروسازی سبک می شود.

به‌گزارش پایگاه خبری اسب بخار، در سال های اخیر به واسطه مشکلات ناشی از تحریم های داخلی و خارجی صنعت خودروسازی کشور مصائب زیادی را متحمل شده است. مشکلاتی که هیچ نقشی در به وجود آمدن آن نداشته است، اما مانند سایر بخش ها، به شدت تحت تأثیر آن قرار گرفته است. کم تر از ۵ سال بعد از کمپین نخریدن خودروی داخلی کار به جایی رسیده است که بسیاری بیش از یک سال در صف خرید می مانند. مردمی که با واکنش شدید دولت وقت را به عقب نشینی و پرداخت وام وادار کردند، حالا به اجبار باید برای خرید با قیمت غیرقطعی از ماه قبل پیش پرداخت داده و منتظر قیمت نهایی در زمان خرید باشند. مجبور هستند پول آپشن بدهند، قدرت انتخابشان به شدت محدود شده است. باید در بین محصولات پرتعداد چینی که از درون بسیار شبیه هم هستند انتخاب کنند. دیگر قیمت های سال ۹۷ هم خواب و رؤیا شده است. حضور برندهای مطرح اروپایی، کره ای، ژاپنی، آلمانی و حتا چینی دست نیافتنی شده است. حتا بسیاری از خودر‌وهای وارداتی با برندهای غیر چینی هم چینی هستند. این هم از عجایب روزگار بازار خودر‌ ایران است.

برخلاف تصور و رویه ای که قرار بود زودتر شکل بگیرد، نه تنها مدیریت و مالکیت خودر‌وسازان بزرگ کشور به بخش خصوصی واگذار نشده است، بلکه مدیریت تولیدکنندگان خصوصی نیز غیر مستقیم توسط دولت انجام می شود. تمام ارکان در اختیار آن ها قرار گرفته است. در کنار قیمت گذاری دستوری و تصمیمات غیر اقتصادی، خودروسازان اجازه فروش هم ندارند. البته در ظاهر همه این کارها برای جلوگیری از افزایش قیمت ها و تسهیل خرید با شرایط بهتر انجام شده است، اما وضعیت بازار نشان می دهد که دولت از هر راهی که وارد این صنعت شده هم به بن بست رسیده و زیان را بیش تر کرده است.

در حال حاضر هیچ یک از اهداف و برنامه های دولتی برای این صنعت محقق نشده است. در بحث واردات خودرو پس از گذشت دو سال هنوز تیراژ به ۲۲ هزار دستگاه هم نرسیده است. واردات دست دوم ها نیز بلاتکلیف و در انتظار مانده است. اهداف تولید محقق نشده است و در همین حال شرایط تولید مهیا نیست. در این میان، بخشی تحریم و بخشی دیگر از کارشناسان خودروسازان و‌ زنجیره تأمین را مقصر می دانند. به باور این بخش، صنعت خودروسازی کشور پیش از تحریم ها، فرصت های زیادی را از دست داد. در مقابل برخی معتقدند که دولت ها فقط در زمان اضطرار سراغ بخش خصوصی رفته و به آن ها ارج می نهد. آن ها برای مثال میزهای داخلی سازی پیش از برجام را مثال می زنند که به سرعت فراموش شد.

در این شرایط هر دو طرف ماجرا درست می گویند، این هم از عجایب خودروسازی ایران است، اما چرا؟ چون دولت در هیچ برهه ای اصالت این بخش را قبول نداشته است. همیشه این صنعت سلیقه ای و با تفکر گروهی مدیریت و برنامه‌ریزی شده است. اگر هم قرار بود که در همکاری و شراکت با خودروسازان خارجی زمینه برای خروج دولت فراهم شود، نقض برجام و اعمال تحریم های یک‌جانبه و مشکلات ناشی از آن، سایه دولت را سنگین تر کرد.

با این حال بعضی معتقدند با گشایش های خارجی و ایجاد شراکت های جدید می توان زمینه های خروج دولت را فراهم کرد. البته این امر قابل تحقق است، اما با توجه به رویکرد و نوع فعالیت بخش خصوصی حتا در اوج بحران تحریم، به نظر می رسد در شرایط فعلی هم می توان به سمت خصوصی سازی و سبک تر کردن سایه دولت حرکت کرد. کافی است دولت به ناتوانی خود در مدیریت و هدایت این صنعت اعتراف کند و بعد از آن، با تشریح منطقی خواسته های خودرویی اش کار را به فعالان این صنعت سپرده و خود به جای دخالت نظارت کند. وقتی بازیکن و داور یکی باشد، مردم نمی توانند احقاق حق کنند. فقط کافی‌ست اراده ای برای خصوصی سازی و دست کشیدن از نعمات خودروسازی دولتی وجود داشته باشد.

بازار خودرو خصوصی سازی خودر‌وسازی خودروسازی دولتی صنعت خودرو قیمت خودرو واردات خودرو