محمدعلی شبیری – «خبرماشین» | علی رغم سیاست های ایران خودرو مبنی بر تامین قطعات از منابع داخلی حتی با قیمت بالاتر از نمونه های خارجی اما باز هم شاهد هجمه های عجیب برخی قطعه سازان داخلی به خودروسازان هستیم؛ قطعه سازانی که ماحصل تولیدات آن ها، مصرف کنندگان را در همان روزهای اول استفاده از خودرو، راهی تعمیرگاه می کند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خبرماشین»؛ مدتی پیش مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو در بازدید از یکی از واحدهای تولید کننده قطعه ضمن تاکید بر تامین قطعات از منابع داخلی، گفت: هیج کس حق خرید قطعه خارجی مادامی که تولید داخلی با کیفیت مشابه خارجی موجود است را ندارد و در صورت ثبت سفارش، باید علت سفارش خارجی با دلایل منطقی ارایه شود.

البته با بررسی هایی که در تامین کنندگان داخلی و خارجی صورت می گیرد، برخی از تولیدکنندگان خارجی قطعه را کیفیت بالاتر و قیمت پایین تری عرضه می کنند اما ایران خودرو این فرصت را به سازندگان داخلی می دهد تا با ارائه محصول با کیفیت و حتی با قیمت 30 درصد بالاتر از منبع خارجی، نیاز خود را منابع داخلی تامین کند.

سیاست ایران خودرو در بحث تامین قطعه بر خلاف اداعاهای برخی قطعه سازان، تامین قطعه با کیفیت و قیمت رقابتی از منابع داخلی است که این امر علاوه بر حمایت از سازندگان داخلی، مشکلات تامین ارز خودروسازان را نیز مرتفع می کند؛ البته وقتی کیفیت برخی مواد اولیه تولید داخل مناسب نبوده و منجر به افت کیفیت یا افزایش هزینه تمام شده تولید خودروهای داخلی شود، قطعا چنین الزامی به زیان شرکت های خودروسازی خواهد بود.

گرچه برخی مواد اولیه تولید داخل مورد نیاز برای شرکت های خودروسازی مانند محصولات پتروشیمی از کیفیت مناسبی برخوردار هستند اما برخی محصولات فولادی مانند ورق بدنه خودرو را نمی توانیم با کیفیت مناسب در داخل کشور تولید کنیم و بهتر است که این گونه مواد اولیه از طریق واردات تامین شود. بر این اساس باید شرکت های خودروساز ایرانی اختیار داشته باشند تا بدون عدول از ضوابط و استانداردهای قانونی برای ساخت محصولاتشان نسبت به تامین مواد اولیه با کیفیت و عرضه خودروهای کیفی مطابق با استانداردهای روز در بازار داخلی و صادراتی اقدام کنند.

باید دست خودروساز برای تامین مواد اولیه باز باشد تا خودروهای با کیفت را با تامین مواد اولیه مرغوب از منابع داخلی یا واردات، تولید کنند. باید توجه کرد که این شرکت های خودروسازی ایرانی بوده و در داخل کشور به تولید خودرو مشغول هستند واگر بتواند مواد اولیه با کیفیت را از منابع داخلی تامین و محصولی با کیفیت و رقابت پذیر در بازار داخلی یا بازارهای هدف صادراتی تولید کنند، قطعا بهتر خواهد بود.

صنعت خودرو کشور مدت‌هاست که به عنوان یکی از پیشران‌های بخش صنعت به ایفای نقش می‌پردازد؛ این صنعت به همراه زنجیره تأمین آن، همچنان در جایگاه دومین صنعت اشتغالزای کشور قرار دارند. از طرف دیگر صنعت خودرو نخستین صنعت تحریمی کشور است. این صنعت نیازمند حجم بالایی از سرمایه‌گذاری و نقدینگی و انتظارات است. با توجه به پیچیدگی ساختار این صنعت از منظر تجارت بین‌الملل و پیچیدگی دانش فنی، لزوم اشتراک این دانش میان کشورها و دخالت مجموعه‌ای از عوامل مهندسی، فنی، طراحی و قطعه‌سازی در حفظ خودروسازی، استفاده از قطعات الکترونیک، تأمین قطعات، تأمین آسایش و راحتی مشتری و تولید خودروهای جدید با وجود برخی از نواقص به جرات می‌توان گفت که در مسیر موفقیت قرار دارد.

در شرایط فعلی افزایش تولید، عرضه خودروهای جدید اقتصادی، خروج خودروهای قدیمی و ورود خودروهای جدید در دستور کار ایران خودرو قرار دارد. بار اصلی افزایش تولید بر دوش قطعه‌سازان است هرچند مباحثی همچون مدیریت کلان، زنجیره مالی و مباحث مرتبط با کیفیت، تأمین مواد اولیه و ارتباطات بین‌المللی نیز مطرح است.

الزام خودروسازان برای تامین مواد اولیه از منابع داخلی موضوع خوبی است اما نیازمند بازار تضمین شده برای تولیدکنندگان است و البته مواد اولیه تولید شده باید مطابق با استانداردهای روز دنیا باشد. برای مثال فولاد، پتروشیمی، مس، صنایع فلزی و … ازمنابع داخلی تامین می شوند و باید در حد استانداردهای بین المللی باشد تا کیفیت خودروهای داخلی دچار مشکل نشود. همچنین خودروسازان مانند تمام صنایع دیگر، برای تولید محصول با کیفیت به مواد اولیه مناسب نیاز دارد که از سوی پتروشیمی ها، فولادسازی و سایر صنایع بزرگ تولید می شوند.

به صورت جزئی در هر خودرو بیش از ده هزار قطعه استفاده می شود که اگر بخواهیم با افزایش استانداردهای این قطعات، خودروهایی باکیفیت تر داشته باشیم، ناگزیر هستیم مثل کشورهای صنعتی، برای محصولات صنعتی، مواد اولیه ویژه و مطابق با استانداردهای لازم رو تامین کرده و در اختیار قطعه سازان قرار دهند.

اکنون بین ۷۰ تا ۸۰ درصد خودروهای ایرانی (بسته به نوع خودروها) داخلی‌سازی شده و محصولات جدید ایران‌خودرو نیز با همین میزان خودکفایی در کل زنجیره تامین، به بازار عرضه می‌شوند. در یکی دو سال گذشته شاهد حرکت خوب صنعتگران در مسیر داخلی‌سازی خودرو بودیم، اما ادامه این مسیر نیازمند تامین مواد اولیه است.

به‌طور مثال در بخش فولاد با مشکلاتی مواجه هستیم، زیرا قطعات فولادی داخلی‌سازی شده اما در تامین فولاد کمبودهایی وجود دارد. همچنین در موضوع داخلی‌سازی، باید قیمت‌ها برای سازندگان مقرون به صرفه باشد اما از آنجایی که در بسیاری موارد قیمت‌گذاری مواد اولیه از نرخ ارز تبعیت می‌کند، زحمات داخلی‌سازان بر باد می‌رود.

مواد اولیه قطعات خودرو در کشور عمدتا از کیفیت خوبی برخوردار بوده و قابلیت صدور نیز دارد. اما مشکل اینجاست که تولید کنندگان مواد اولیه به دلیل افزایش نرخ ارز تمایل بیشتری به صادرات مواد اولیه نسبت به عرضه آن در کشور دارند و در صورت فروش آن در داخل با قیمت دلار روز محاسبه شده که این موضوع قطعه سازان را با چالش هایی مواجهه کرده است بنابراین زمان آن است که دولت با اتخاذ سیاست هایی تولید کنندگان مواد اولیه را ملزم به عرضه مواد اولیه با نرخ پایین تری کند که امکان خرید آن توسط قطعه سازان نیز وجود داشته باشد.

با توجه به مشکلات تعیین دستوری قیمت و تامین نقدینگی مورد نیاز برای خرید مواد اولیه و تولید محصول، با اعمال چنین محدودیت های شرکت های خودروسازی نیز ناگزیر به تولید و عرضه محصول با زیان خواهند بود و دستاورد این گونه سیاستگذاری ها افزایش حجم زیان انباشته دو خودروساز بزرگ کشور طی سال های گذشته بوده است.